Voor u liggen de Jaarstukken 2023. Met de jaarstukken legt de gemeente verantwoording af over de behaalde resultaten en de besteding van de middelen over het gevoerde beleid in 2023. Hiermee biedt de gemeente inzicht hoe het geld vorig jaar is besteed.
In 2023 heeft het college hard gewerkt om Leiden elke dag een beetje mooier te maken. Leiden groeit, en het aantal Leidenaren groeit mee. Steeds meer mensen willen in onze mooie stad wonen. Dat geldt voor mensen die zelf kiezen om hier te komen wonen, maar ook voor mensen die een veilig heenkomen zoeken en vluchten voor oorlog en geweld. We willen mensen een fijne plek bieden. Daarom is er in 2023 wederom flink gebouwd. Zodat starters een thuis kunnen vinden. Maar ook studenten, senioren en andere groepen mensen, die nu soms buiten de boot vallen.
De groei van de stad gaat gepaard met schaarse ruimte. Leiden is een compacte stad en voor elke vierkante meter is er wel een bestemming. Daarom zoeken we in Leiden naar een goede balans tussen de groei van de stad en het waarborgen van de leefbaarheid in de stad; voor alles wat Leiden de moeite waard maakt. Dat doen we door ruimte te bieden aan de fiets, lopen en hoogwaardige OV-verbindingen. Maar ook door de bereikbaarheid te vergroten en te investeren in de vergroening van de stad. Want wie geniet er niet van een zonnige dag in het Singelpark of op de vele mooie waterwegen die Leiden rijk is? In 2023 zijn meerdere mobiliteitsprojecten tot uitvoering gekomen en hebben we belangrijke stappen gezet in het bevorderen van kansengelijkheid in Leiden. In de Jaarstukken 2023 leest u terug wat we hebben bereikt.
Het jaar 2023 was ook een beladen jaar met grote spanningen in de wereld, zoals de oorlog in Oekraïne en Gaza. Spanningen die hun weerslag hebben op onze eigen stad. Hoe zorgen we dat deze spanningen niet overslaan op onze stad? En hoe bieden we ruimte aan het gesprek en blijven we respectvol met elkaar omgaan, ook als we het niet met elkaar eens zijn? De kracht van Leiden is dat we naar elkaar luisteren en met elkaar de verbinding zoeken. In Leiden moet iedereen zich veilig en prettig kunnen voelen. Als gemeente zetten we ons daar elke dag voor in.
In het stuk hieronder blikken we terug op belangrijk ontwikkelingen in 2023 en de bijbehorende resultaten. We kijken terug langs de volgende vier thema’s:
Leiden staat voor een aantal grote opgaven binnen het thema ‘duurzame en inclusieve stad’. Zoals hierboven geschetst is de ruimte schaars en zijn de claims op de ruimte groot. We willen de stad vergroenen, klimaatneutraal en -adaptief maken, en de leefbaarheid bevorderen. Er geldt een tekort aan woningen, met name in betaalbare segmenten. Het verkleinen van dat tekort is van groot belang om een inclusieve stad te blijven, die toegankelijk is voor iedereen. De energietransitie vraagt om uitbreiding van het warmtenet, om de aanpak van netcongestie door verzwaring van het elektriciteitsnetwerk, om het isoleren en verduurzamen van bestaand vastgoed en om besparing van energieverbruik. En er is de opgave om naar een schoner en ruimte-efficiënter mobiliteitsprofiel te groeien. Al deze opgaven vragen om ruimte en moeten daarom in samenhang worden aangepakt. In 2023 is veel werk verzet rondom specifieke maatregelen en projecten, die invulling geven aan de bovengenoemde opgaven.
Mede door de aanhoudende oorlog in Oekraïne was voor het tweede jaar op rij sprake van een grote toestroom ontheemden, vluchtelingen en statushouders. In 2023 is wederom een grote inspanning gepleegd om hen huisvesting te bieden.
Met de vaststelling van een pakket aan woningmarktregulerende maatregelen en een aanpassing van de doelgroepenverordening in 2023 is beter geborgd dat betaalbare woningen langer in stand worden gehouden en beter toegankelijk zijn voor die mensen die die woningen het hardst nodig hebben.
Ook is in 2023 wederom hard gewerkt aan de realisatie van veel bouwprojecten. Als gevolg van hoge rentes en sterk gestegen bouwkosten was hierop extra inspanning nodig, onder andere gericht op het aantrekken van rijkssubsidies en fondsen, maar ook door de oprichting van een gemeentelijk krediet om vergevorderde bouwplannen verder te brengen.
Met de verlenging van de samenwerking Warmte Leidse Regio, en de vaststelling van het Plan van aanpak Gebiedsgerichte Warmtetransitie is de aanpak van de warmtetransitie goed op stoom gekomen.
Een aantal resultaten uit 2023
Leiden is een sociale en inclusieve stad. Ook in 2023 hebben we ingezet op het vergroten van de kansengelijkheid, gezondheid en bestaanszekerheid van onze inwoners. Hierin houden we vast aan de ‘Visie Sociaal Domein’. In lijn met deze visie zetten we in op een sterke basisinfrastructuur (het stadsklimaat) en voldoende collectieve voorzieningen. Daarmee voorkomen we dat er later meer individuele ondersteuning nodig is. Zo hebben we gezorgd voor goede onderwijshuisvesting en investeren we in de gezondheid van onze inwoners, onder andere door de oplevering van onze nieuwe sportcomplexen. Het programma Leiden Inclusief is herijkt en er is een start gemaakt met het uitvoeringsplan. We werken aan een gezonde en sociale stad voor alle Leidenaren.
In 2023 hebben we gezien dat er zowel in de regio Holland Rijnland als in Leiden minder kinderen gebruik hebben gemaakt van de inzet van specialistische jeugdhulp, maar dat er tegelijkertijd wel sprake is van stijging van kosten. Als gevolg van o.a. corona zien we (nog) steeds meer jeugdigen met psychosociale problematiek, wat mogelijk komt door uitgestelde zorg.
Een aantal resultaten uit 2023:
Als internationale stad van kennis en cultuur droegen wij afgelopen jaar bij aan het op peil houden van de brede welvaart voor onze inwoners en de functie van Leiden als centrumstad in de regio.
De Leidse economie toonde ook in 2023 haar veerkracht en groeide gestaag door. Het aantal bedrijven en banen in Leiden nam toe, evenals de toegevoegde waarde van de economische sectoren in het geheel. De kracht van onze economie uitte zich in de positieve ontwikkeling van de kenniseconomie, de binnenstadeconomie en de verzorgende economie. Werk vormde een essentiële schakel in het functioneren van de stad. Voldoende en gevarieerd werk biedt alle inwoners van Leiden de mogelijkheid op inkomen, een basis van bestaanszekerheid, en maakt de stad divers, levendig en aantrekkelijk.
Ook het culturele aanbod is van groot belang voor de aantrekkelijkheid van de stad. Het aantal bezoekers in de cultuursector – zoals de Leidse musea en de culturele podia − is sinds corona weer verder toegenomen. Het stadsfeest Leidens Ontzet is in 2023 succesvol verlopen, waarbij als vanouds weer van alles werd georganiseerd. Ook het erfgoed blijft in trek, niet alleen met de aantrekkingskracht van onze historische binnenstad maar ook met de bezoeken aan Erfgoed Leiden en Omstreken.
In 2023 is de intensieve samenwerking met de kennisinstellingen, onder de noemer ‘Leiden Kennisstad’ verder voortgezet. Daarbij is de inzet het stimuleren en bevorderen van samenwerking, innovatie en verdere kennisbenutting. De aansluiting van mboRijnland als nieuwe partner had daarbij in 2023 extra aandacht. Daarnaast zetten we ook in op het bevorderen van een sterk en aantrekkelijk vestigingsklimaat voor de stad en het vergroten van de zichtbaarheid van Leiden op (inter-)nationale schaal.
In 2023 is het jaar Leiden European City of Science (ECS) helemaal afgerond. De internationale profilering van Leiden heeft een flinke boost gehad. Het resterende geld van ECS is overgeheveld naar Leiden Kennisstad, om volgens de doelstellingen van het jaar ECS in te zetten: het verbinden van kennis, kunde en cultuur met de samenleving.
Van de Leidse bevolking heeft inmiddels 1 op de 7 Leidenaren een niet-Nederlandse nationaliteit. Dit is een diverse groep internationale Leidenaren, van vluchtelingen en statushouders tot kenniswerkers. Dit vraagt om een brede, integrale benadering van internationalisering.
Een aantal resultaten uit 2023:
Op 1 januari 2023 is de gemeenschappelijke regeling Servicepunt71 opgeheven en de Centrumregeling Bedrijfsvoering Leidse regio in werking getreden. Vanaf dat moment is de gemeente Leiden verantwoordelijk voor de dienstverlening op de bedrijfsvoering voor de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude. Een grote verandering voor de organisatie.
De bedrijfsvoering is overgegaan naar Leiden en samengevoegd met de concernstaf. Er startte een transitieperiode die twee jaar duurt. In deze twee jaar gaan we de bedrijfsvoering goed inbedden in de Leidse organisatie en naadloos laten aansluiten op de werkprocessen. De overgang van Servicepunt71 naar Leiden is succesvol verlopen: de ‘winkel’ is open gebleven tijdens de verbouwing zonder dat dit ten koste ging van de bestaande dienstverlening. Daarnaast is een nieuwe organisatiestructuur opgebouwd en zijn leer- en ontwikkelplannen voor de nieuwe afdelingen opgesteld.
De economische omstandigheden om ons heen hebben effect gehad op de financien van de gemeente Leiden 2023. Hierbij zijn vooral de volgende ontwikkelingen van belang: