2.3.1 Lokale heffingen

1. Inleiding

In deze paragraaf staan de opbrengsten en het beleid voor de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen in 2024. Eerst worden heffingen behandeld die deel uitmaken van de woonlasten, te weten de onroerende-zaakbelasting voor woningen, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Daarbij geven we een overzicht van de lokale lastendruk. Vervolgens gaan we in op de onroerende-zaakbelastingen voor niet-woningen, de toeristenbelasting, de precariobelasting, de parkeerbelasting, rechten en het kwijtscheldingsbeleid.

In 2024 is de gehele uitvoering van de onroerende-zaakbelastingen, rioolheffing, afvalstoffenheffing, toeristenbelasting en precariobelasting gedaan door de Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR).

Geraamde en werkelijke belastingopbrengsten 2024

2. Heffingen die deel uitmaken van de woonlasten

2.1. Onroerende-zaakbelastingen (ozb)

De ozb voor woningen is iets lager dan geraamd. Oorzaak is een een lager aantal nieuwe woningen per 1-1-2023 en verminderingen voor niet-woningen van 2021 t/m 2023.

2.2. Rioolheffing

De rioolheffing voor niet-woningen is lager door daling van het waterverbruik.

2.3. Afvalstoffenheffing

De afvalstoffenheffing komt iets hoger uit dan geraamd door een lager aantal nieuwe woningen, een daling van het aantal meerpersoonshuishoudens en een stijging van het aantal één- en tweepersoonshuishoudens.

2.4. Aanduiding van de lokale lastendruk

In de tabel hieronder is de lokale lastendruk in de jaren 2023 en 2024 aangegeven. De lasten zijn weergegeven voor een huurwoning en een koopwoning en opgesplitst in de huishoudengrootten waarvoor Leiden verschillende (afgeronde) tarieven kent. Het gaat om de tarieven voor een eenpersoons- (1PH); een tweepersoons- (2PH) en een drie- of meerpersoonshuishouden (MPH).

Bij een huurwoning bestaan de lasten uit rioolheffing (RIO) en afvalstoffenheffing (ASH). Bij een koopwoning bestaan de lasten uit rioolheffing, afvalstoffenheffing en de door eigenaren verschuldigde onroerende-zaakbelasting (OZB).

De gemiddelde WOZ-waarde van een woning in Leiden was voor het belastingjaar 2024 circa € 393.000 (bron: CBS).

3. Heffingen die geen deel uitmaken van de woonlasten

3.1. Onroerende-zaakbelastingen niet-woningen (ozb)

De ozb niet-woningen valt lager uit door vermindering van aanslagen in voorgaande jaren.
De opbrengst voor belastingaanslagen opgelegd in 2024 betreffende belastingjaar 2024 valt € 175.000 hoger uit dan geraamd.

3.2. Toeristenbelasting

De toeristenbelasting komt iets hoger uit dan begroot. Er zijn meer overnachtingen dan begroot.

3.3. Precariobelasting
In 2024 is € 413.000 opgelegd. Dit betreft de opbrengsten over 2023.

3.4. Parkeerbelastingen
Op het beleidsterrein parkeren is sprake van een licht nadelig saldo op de baten. Binnen het beleidsterrein parkeren wordt een onderscheid gemaakt tussen autoparkeren en fietsparkeren. In het bovenstaande schema staat de opbrengst van het autoparkeren in de openbaren ruimte weergegeven.

3.5. Rechten

Op grond van verschillende verordeningen worden rechten geheven ter bestrijding van de kosten van gebruik van gemeentevoorzieningen en diensten. Voorbeelden hiervan zijn leges voor vergunningen en andere producten, binnenhavengeld en markt- en staangelden.

4. Kwijtscheldingsbeleid

In Leiden komen in beginsel de volgende heffingen in aanmerking voor kwijtschelding:

• Onroerende-zaakbelastingen;

• Rioolheffing;

• Afvalstoffenheffing;

• Precariobelasting voor woonboten als de belastingplichtige de woonboot als permanente woning gebruikt;

• Binnenhavengeld voor woonboten als de belastingplichtige de woonboot als permanente woning gebruikt.

De mogelijkheden tot kwijtschelding zijn wettelijk geregeld. Het is gemeenten niet toegestaan een ruimer kwijtscheldingsbeleid te hanteren. Wel is toegestaan om in het geheel geen dan wel gedeeltelijk kwijtschelding te verlenen. Leiden heeft gekozen voor het ruimst mogelijke kwijtscheldingsbeleid.

Kwijtschelding kan worden verleend als een belastingplichtige de aanslag slechts met buitengewoon bezwaar kan voldoen.

De kwijtscheldingen in 2024 zijn op basis van dit beleid verleend. Het verleende bedrag aan kwijtschelding (€ 2.522.742) is hoger dan geraamd (€ 2.495.067).

5. Kostendekking Lokale heffingen

Voor gemeentelijke heffingen geldt de wettelijke eis van maximaal kostendekkende tarieven. Bij de berekening van de tarieven van de heffingen mogen de geraamde opbrengsten de geraamde kosten niet overschrijden. In onderstaande is op basis van de realisatie 2024 de kostendekking van de belangrijkste gemeentelijke heffingen van 2024 inzichtelijk gemaakt.

Omdat de overhead met ingang van 2017 niet langer wordt doorgerekend aan de programma’s heeft de wetgever bepaald dat in de paragraaf lokale heffingen volgens een voorgeschreven model inzicht wordt gegeven in de mate van kostendekkendheid van de heffingen. Die kostendekkendheid moet buiten de boekhouding om worden berekend. Voor de toerekening van de overhead zijn daartoe twee verdeelsleutels toegestaan, te weten de loonkosten per taakveld of de omvang per taakveld. Beide sleutels mogen worden toegepast, maar is eenmaal een keuze gemaakt, dan moet die sleutel ook consequent worden gehanteerd. Deze sleutels moeten in de financiële verordening door de Raad worden bevestigd. Op basis van de opgestelde berekening kiezen wij ervoor om standaard te kiezen voor de verdeelsleutel van de loonsom per taakveld. Loonkosten bepalen in de meeste gevallen immers een groot deel van het tarief. Die sleutel ligt dan ook het meest voor de hand. De uitkomsten laten zien dat via deze sleutel verhoudingsgewijs een hoger deel van de overhead mag worden toegerekend aan de betreffende exploitatie respectievelijk in het tarief mag worden betrokken.

De afzonderlijke onderdelen van de legesverordening mag per titel en per hoofdstuk een kostendekkendheid hebben van meer dan 100%. De legesverordening mag in zijn geheel op begrotingsbasis niet boven de 100% kostendekkendheid uit komen. In de realisatie treden afwijkingen op.

6. Lokale lastendruk

Vergelijking lastendruk met gemeenten over jaar 2024

In de tabel hieronder staan, op alfabetische volgorde, de woonlasten 2024 weergegeven van de aan Leiden grenzende gemeenten. De cijfers zijn overgenomen uit de Atlas lokale lasten 2024 van het Coelo. Daarin staan de lasten voor eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens in koopwoningen. Voor Leiden wordt voor de woonlasten van meerpersoonshuishoudens het tarief voor 3- of meerpersoonshuishoudens gehanteerd.

De woonlasten in Leiden liggen voor eenpersoonshuishoudens boven het gemiddelde in de regio. Voor meerpersoonshuishoudens liggen de woonlasten in Leiden ook boven het gemiddelde in de regio. Meer informatie is beschikbaar op de website http://leiden.woonlastenmeters.nl/