Onderhoud kapitaalgoederen

In deze paragraaf wordt aangegeven hoe kapitaalgoederen in gemeentelijk eigendom worden beheerd. In de Financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet (RV 13.0017), staat in artikel 13 dat er een actueel beleidskader onderhoud kapitaalgoederen is. Met raadsbesluitnummer 10.0037 d.d. 27-05-2010 is het beleidskader onderhoud kapitaalgoederen vastgesteld. Het beleidskader onderhoud kapitaalgoederen geeft aan om welke kapitaalgoederen het gaat.

Voor de vervangingsinvesteringen wordt u verwezen naar het hoofdstuk over investeringen. Het verloop van de voorzieningen wordt toegelicht in de balans/financiële positie.

Beleidskader
De Beleidsnota Onderhoud kapitaalgoederen vormt het beleidskader voor de uitvoering van het onderhoud en het beoogde onderhoudsniveau. Uitvoering van dit beleidskader leidt tot een bestendige situatie waarin de kapitaalgoederen worden onderhouden conform vastgestelde functionaliteit en kwaliteitsniveau (ambities bijvoorbeeld schoon en veilig) waarbij de totale kosten worden geoptimaliseerd.

De beleidskaders en de bijbehorende beheerplannen van de kapitaalgoederen bevatten per kapitaalgoed:

• de werkzaamheden die in het kader van de instandhouding van het kapitaalgoed gedaan worden;
• het onderhoudsniveau;
• de grootte van het areaal;
• de kosten voor de instandhouding van het kapitaalgoed zoals klein- en groot onderhoud en vervangingskosten;
• de huidige staat van onderhoud zoals een technische beoordeling en schouw van de kwaliteit van het kapitaalgoed;
• een scenario voor het onderhoud van kapitaalgoederen.

Binnen Leiden is in 2021 sprake van de volgende kapitaalgoederen:

1. Water (o.a. baggeren)
2. Openbare verlichting
3. Groen ( inclusief bomen)
4. Kunstwerken
5. Walmuren, beschoeiingen en natuurvriendelijke oevers
6. Straatmeubilair
7. Spelen
8. Wegen
9. Riolering
10. Vastgoed
11. Sportaccommodaties

Overzicht beheerplannen

In 2021 zijn de nieuwe beheerplannen voor de kapitaalgoederen vastgesteld. De volgende beheerplannen worden per programma opgenomen.

Onderstaand wordt per kapitaalgoed ingegaan op: Beleidskader, Doelen en Financiën en Prestaties.

Water

Gewenst kwaliteitsniveau.

De gemeente onderhoudt de watergangen op het niveau van beeldkwaliteitsniveau B CROW.

Wat hebben we er voor gedaan?

• het regulier onderhoud van de van de fonteinen;
• het risicogestuurd ‘vissen van bladafval' en het verwijderen van vuil uit waaihoeken;
• in de maanden september, oktober en november vindt de jaarlijkse “Schouw Rijnland” plaats, hierbij wordt circa 110 km watergang geschoond van vegetatie;
• het regulier onderhoud is uitgevoerd aan de zes waterspeelplaatsen en zestien fonteinen.
• er is circa 5.000 m3 aan baggerwerkzaamheden uitgevoerd en de naastgelegen duikers zijn doorgespoten.

­
­Openbare Verlichting

Gewenst kwaliteitsniveau.

Voor nieuw aan te brengen openbare verlichting past de gemeente Leiden de landelijk geaccepteerde Richtlijn Openbare Verlichting (ROVL-2011) toe. Het garanderen van veiligheid, van iedereen die zich in de buurt van elektrische installaties bevindt of er arbeid aan verricht, wordt geregeld door het toepassen van de normen NEN 1010 (voor de aanleg van installaties) en NEN 3140 (voor de bedrijfsvoering van bestaande installaties). Voor lichtmasten streven we visueel naar beeldkwaliteitsniveau B conform CROW.

Wat hebben we er voor gedaan?

• De vervangingen zijn conform het Beheerplan OVL uitgevoerd, De vervangingen in van armaturen en masten in Professorenwijk, Burgemeesterwijk, Merenwijk, Stationskwartier zijn uitgevoerd.
• De reguliere werkzaamheden (dagelijks- en grootonderhoud) zijn verspreid over het gehele gebied van de gemeente uitgevoerd.
• Bij vervanging van illuminatieverlichting van bijzondere gebouwen en objecten blijft de doelstelling om bij vervanging in een eigen aan/uitschakeling in de installatie te voorzien. In de praktijk wordt per geval bekeken of dit haalbaar is tegen acceptabele kosten. In 2021 zijn 3 schakelingen vervangen.
• De energielevering van elektriciteit (2021) is contractueel geregeld. Leiden kocht en koopt haar elektriciteit 100% duurzaam in.

Groen 

Gewenst kwaliteitsniveau.

Voor groen geldt de onderhoudsambitie “beeldkwaliteitsniveau B CROW”. Daarnaast zijn er in 2021 werkzaamheden uitgevoerd om de kwaliteit van het groen te verbeteren en te vergroten.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Ook in 2021 zijn locaties in Leiden vergroend. Naast de vele geveltuinen en boomspiegels zijn de Minervalaan/Octavialaan en de Prinsenstraat omgezet naar groen.
• De biodiversiteit verbetert door ecologischer te maaien; diverse gazons zijn omgevormd naar bermen of sommige bermen maaien we inmiddels met een andere maaifrequentie. er is de afgelopen 2 jaar ruim 15.000m2 aan oppervlakte berm bijgekomen in plaats van verharding, plantvakken en/of gazon. Hierdoor krijgen kruiden meer kans en ontstaan voedselcorridors voor insecten.
• Ook sinusbeheer (maaien in sinusvormige patronen) is in 2021 toegepast. Met sinusbeheer wordt in wisselende patronen (sinussen) gemaaid. Hierdoor ontstaat er een maximum aan variatie. Zo is er op elk moment van het jaar voor insectensoorten wat wils; van nectarplanten tot overwinteringsplekken. Dit wordt conform Kleurkeur gedaan dat door de Vlinderstichting in het leven is geroepen om het leefgebied van insecten te verbeteren.
• Op diverse locaties in de stad is gewerkt aan groeiplaatsverbetering van bomen. Hierbij wordt een afweging gemaakt op basis van doelmatigheid. Bij een klein aantal bomen met een lage levensverwachting wordt de groeiplaats niet meer verbeterd en is het vertrekpunt beter om in een later stadium goed opnieuw te beginnen. Over het algemeen worden de bomen die wortelproblemen geven, voorzien van voeding om wortelopdruk in de toekomst te voorkomen.

• Er is uitvoering gegeven aan het beheerbewust inrichten. Vanuit groenbeheer houdt dit in dat bij reconstructievakken gestreefd wordt naar een inrichting die zowel extensief in beheer is, als vormgegeven wordt met soorten die de biodiversiteit bevorderen.
• In 2021 zijn er naast de 69 bomen nog eens 40 extra bomen geplant waarbij altijd gekeken is wat ecologisch waardevol is voor die locatie zonder daarmee punten te vergeten zoals juiste standplaats, gebruiksdruk, schaduw, vruchtvallen, functie van de boom voor die locatie.
• Ook in Leiden zien we de laatste jaren een toename van (ongewenste) exotische planten. Hierbij moet onder andere gedacht worden aan de reuzeberenklauw en de Japanse duizendknoop. Niet alleen andere planten en diersoorten ervaren hier hinder van maar ook privébezittingen kunnen hierdoor aangetast worden. In 2021 zijn locaties waar de Japanse Duizendknoop groeit aangepakt om verdere verspreiding te voorkomen.

Kunstwerken 

Gewenst kwaliteitsniveau.

De bruggen, tunnels en viaducten worden beheerd en onderhouden op het vastgestelde onderhoudsniveau B CROW. De specifieke NEN-normen zijn benoemd in het beheerplan Kunstwerken 2017-2021.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Cyclisch onderhoud conserveren, metselwerk en remmingswerken.
• Afronding machinerichtlijn van de laatste twee op afstand bedienbare beweegbare bruggen (Schrijversbrug en Sumatrabrug).
• Aanpassingen aan diverse van de 11 handbediende beweegbare bruggen conform machinerichtlijn.
• Aanpassing van de Singelparkbrug en Rijnzichtbrug opnieuw geprogrammeerd voor uitvoering in 2024.
• Werkvoorbereiding Julius Caesarbrug i.s.m. Provincie Zuid-Holland afgerond. De realisatie vindt in 2023 plaats.
• Groot onderhoud Dobbebrug en werk met werk maken van 2 bruggen bij de Vrijheidslaan doorgeschoven naar 2022.
• Renovatie houten bruggen in polderpark Cronesteyn is gestart en wordt verder afgerond in 2022.

Walmuren, beschoeiingen en Natuurvriendelijke oevers 

Gewenst kwaliteitsniveau.

De gemeente onderhoudt de walmuren op beeldkwaliteitsniveau B CROW.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Vervangen damwandtracés in Mors- en Boerhaavedistrict.
• Vervangen beschoeiing en/of damwand in Merenwijkdistrict en Leiden-Noord.
• Herstel kade Kort Galgewater.
• Walkant Herensingel werkvoorbereiding is uitgevoerd. Werkzaamheden zullen voorjaar 2022 worden gerealiseerd.
• Walkant Zijlsingel is opnieuw geprogrammeerd voor 2024.

Straatmeubilair

Gewenst kwaliteitsniveau.

Het straatmeubilair in de openbare ruimte wordt onderhouden op beeldkwaliteitsniveau B CROW, conform het beleidskader openbare Ruimte, Straatmeubilair.

Wat hebben we er voor gedaan? 

• Er is een analyse en inventarisatie uitgevoerd op de uitvoering van het dagelijks onderhoud om verbeteringen te identificeren. Een aantal beeldmeetlatten van straatmeubilair voldeed niet aan beeldkwaliteit B CROW.
• Correctief onderhoud aan straatmeubilair is uitgevoerd.
• Het nieuwe bewegwijzeringsplan is uitgevoerd.
• Voor de verkeersborden is een deel van de sanering uitgevoerd van overtollige verkeersborden (helft Roodenburgerdistrict). Dit pakken we per wijk op en duurt meerdere jaren.

Spelen 

Gewenst kwaliteitsniveau.

Voor Spelen geldt beeldkwaliteitsniveau B CROW. Daarnaast dienen speeltoestellen te voldoen aan de Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen.

Wat hebben we er voor gedaan? 

• Het onderhoud aan de speeltuinen en openbare speelplekken is uitgevoerd conform het beheerplan spelen 2017-2021.
• In 2021 zijn 35 speelplekken vervangen, of deels vernieuwd/gerenoveerd. De betrokkenheid vanuit de wijk bij deze vervangingen is toegenomen, of dit een tijdelijk effect is van de coronacrisis, waarbij mensen meer thuis zitten en of meer tijd hebben is niet te zeggen. Extra aandacht wordt gevraagd en is geleverd op het participatieproces.

Wegen 

Gewenst kwaliteitsniveau

Het kapitaalgoed wegen wordt onderhouden en in stand gehouden op beeldkwaliteitsniveau B CROW.

Wat hebben we er voor gedaan?

• In 2021 is er veel groot onderhoud gedaan aan de asfaltwegen. De Sumatrastraat, Churchilllaan, Haagweg, Rooseveltstraat, Zijlsingel, Herensingel en Kooilaan zijn uitgevoerd.
• Er is beperkt groot onderhoud aan elementenverharding uitgevoerd, er is groot onderhoud verricht aan de Stevenshof, Merenwijk en Rodenburgdistrict..
• Er is een start gemaakt met het injecteren bij de wortels van bomen tegen boomwortelopdruk, dit als voorbereiding op het grootonderhoud elementen zodat deze volgens planning in 2022 kan worden uitgevoerd.
• Belangrijke investeringsprojecten (duurzame wijkvervangingen) zijn gestart, zoals de Gasthuiswijk, Bachstraat en Houtkwartier

Riolering 

Gewenst kwaliteitsniveau

De rioolreinigingen en rioolinspecties worden uitgevoerd op basis van de hiervoor geldende landelijke beoordelingsrichtlijnen (BRL) en de NEN 3399 en NEN 13508.

Wat hebben we ervoor gedaan?

• Reiniging en inspectie van circa 45km lengte aan riolering.
• Het renoveren van 16 gemalen.
• Reinigen kolkafvoerleidingen.
• Onderhoud zinker- en gemaalschuiven.
• Reinigen circa 43.500 kolken.
• De rioolvervangingsprojecten zijn integraal aangepakt waarbij in de ondergrond de energietransitie een plaats krijgt door ruimtereservering en tegelijkertijd een klimaatrobuust gescheiden systeem wordt aangelegd. Bovengronds wordt de openbare ruimte klimaatadaptief, biodivers en groener ingericht.
• Het regulier onderhoud alsmede het groot onderhoud van het rioolsysteem is ondanks de Corona volledig uitgevoerd.
• De volgende ongerioleerde panden zijn aangesloten Nieuwe Rijn 1, Hoogstraat 6, Haarlemmerweg 80, Oegstgeesterweg 21, Oegstgeesterweg 9-17, Leidseweg.
• De volgende vervangingen zijn afgerond: Noorderkwartier Oost Fase1
• Renovatie rioolgemaal pompput Stevenshof. Daarnaast is de uitvoering Bos en Gasthuis Fase 1 gestart
• Een aantal projecten heeft vertraging opgelopen enerzijds door krapte op de arbeidsmarkt en anderzijds door krapte op levering materialen.
• Momenteel wordt de implementatie van de Basisregistratie Ondergrond (BRO) BRO activiteiten geborgd.

Vastgoed

Het niveau waarop het vastgoed (maatschappelijk vastgoed en ambtelijke huisvesting) in stand gehouden wordt, is vastgesteld aan de hand van een objectief meetinstrument voor het inspecteren en onderhouden van vastgoed. Een instrument dat is gebaseerd op de Conditiemetingsmethodiek volgens NEN 2767. Het niveau waarop het vastgoed onderhouden wordt is vastgesteld op conditieniveau 3. Voor de in stand houding van Rijksmonumenten wordt naast de NEN 2767 methodiek een specifieke methode toegepast voor het behouden van cultureel erfgoed. Deze systematiek wordt gehanteerd om een inschatting te kunnen maken van de kosten van het planmatig onderhoud. In deze systematiek wordt geen rekening gehouden met benodigde investeringen in het vastgoed zoals bijvoorbeeld investeringen in de verduurzaming van het vastgoed, vervangingsinvesteringen of voor het doorvoeren van verbeteringen in het vastgoed. Ook het huurdersonderhoud is niet meegenomen in het MJOP omdat dit een taak is van de huurders.

In 2021 is het meerjaren onderhoudsplan (hierna: MJOP) opgesteld voor het gemeentelijk vastgoed. Middels het MJOP wordt inzichtelijk gemaakt hoe het beheer en onderhoud voor de periode 2022-2031 wordt vormgegeven en hoe de hiervoor benodigde structurele middelen zich verhouden tot de beschikbare structurele middelen. Iedere 5 jaar wordt het MJOP geactualiseerd zodat een goede aansluiting met marktontwikkelingen gemaakt kan worden. Dit draagt bij aan goed inzicht in de lange termijn ontwikkeling van de gemeentefinanciën, met name de lange termijn kosten voor het onderhoud van het gemeentelijk vastgoed. Uit de analyse van het MJOP is gebleken dat extra budget nodig is om het vastgoed te onderhouden. Bij de Kaderbrief 2021-2025 is daarom extra structureel budget van € 706.670 toegekend.

Daarnaast wordt gewerkt aan het verduurzamen van het vastgoed conform de routekaart verduurzaming vastgoed. Er is gekozen voor een gefaseerde aanpak omdat niet alle panden tegelijkertijd verduurzaamd kunnen worden en hierdoor de financiering ook gefaseerd kan worden geregeld. Tijdens de huidige coalitie (2018-2022) is voor de verduurzaming van het vastgoed een krediet beschikbaar gesteld van circa € 4,3 miljoen voor de verduurzaming van ongeveer 15 panden. We verwachten dat deze werkzaamheden in 2023 afgerond zijn. De nieuwe coalitie zal ook wederom een krediet beschikbaar moeten stellen voor de verduurzaming van de volgende fase panden.

Sportaccommodaties

Gewenst kwaliteitsniveau

De te handhaven kwaliteitsnormen zijn weergegeven in het beheerplan Sport 2017-2021. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen gebouwen en sportterreinen.

Wat hebben we ervoor gedaan?

• De kunstgras korfbalvelden op sportpark Montgomery zijn voorzien van een nieuwe toplaag en aangepast aan de nieuwe veld afmetingen.
• Het hekwerk rond sportvelden op o.a. Kikkerpolder I en Noord(Pernix) en Roodenburg is vervangen.
• De sportveld verlichting is verduurzaamd met LED op sportpark Morskwartier I en Kikkerpolder II
• Het groot onderhoud aan het grassportveld op Morskwartier II is uitgevoerd.
• Broekplein: gymzaal sportvloer en vloer loopruimtes vervangen.