Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Kosten van onderzoek en ontwikkeling
Kosten die worden gemaakt in de periode vóórdat een grondexploitatie wordt vastgesteld door de gemeenteraad, worden als voorbereidingskosten geactiveerd onder de balanspost 'Kosten van onderzoek en ontwikkeling'. Na maximaal 5 jaar moeten de kosten hebben geleid tot een actieve grondexploitatie, dan wel worden afgeboekt ten laste van het jaarresultaat. In de tabel hieronder wordt de ouderdom van de voorbereidingskosten in beeld gebracht.
De kosten die in 2016 zijn geactiveerd voor het project Stationsgebied-Morspoortterrein zijn in 2021 om deze reden afgeboekt. (€ 174.000) De verwachting was dat in 2021 een uitvoeringsbesluit voor dit project genomen zou worden. Door een aantal omstandigheden is dit uitgesteld tot de eerste helft van 2022, zo is de bijvoorbeeld de gebiedsvisie op een later moment in 2021 vastgesteld dan in eerste instantie was voorzien. Het afboeken van deze kosten is conform raadsbesluit 21.0129 ten laste van de reserve grondexploitaties gebracht.

Vanaf 2020 zijn de voorbereidende werkzaamheden voor STEO Buskavel B1 on hold gezet, lopende de aanmelding van de OV-knoop in het MIRT-Traject. Bij een succesvolle aanmelding zou, in nauw overleg met andere overheden en de NS, een onderzoek starten naar de invulling van de locatie waarbij de combinatie tussen een stedelijk programma, een hoogwaardig busstation en bereikbaarheid het belangrijkste thema is. Aangezien de omvang en haalbaarheid van een bouwplanontwikkeling sterk afhankelijk is van de uitkomst van dit onderzoek kan er tot aan het afronden van het onderzoek geen grondexploitatie geopend worden. Eind 2020 is de MIRT-aanmelding aangenomen door het Rijk en vanaf 2021 is het onderzoek gestart. Naar verwachting wordt het onderzoek in 2025 afgerond op welk moment duidelijkheid bestaat over de (on)haalbaarheid van bouwplannen/bouwprogramma op de B1 locatie. In het geval in 2025 blijkt dat bouwplannen mogelijk zijn op deze locatie kan de voorbereiding van een grondexploitatie in 2026 weer hervat worden met een vaststelling van de grondexploitatie in 2027 of later.De tot en met 2021 gemaakte voorbereidingskosten ad € 1,2 mln zijn ten laste van het rekeningresultaat 2021 gebracht.

In 2021 heeft de raad besloten om de voorbereidingskosten tot aan het uitvoeringsbesluit van het project gebiedsontwikkeling Telderskade te activeren onder de immateriele vaste activa. (raadsbesluit 21.0014)

Bijdragen aan activa in eigendom van derden
De boekwaarde van de opgenomen bijdragen aan activa in eigendom van derden bevat als grootste posten de bijdrage aan de verdiepte ligging van het fietspad langs de N206 (€ 3,3 mln) (2020), de gemaakte kosten voor de Leidse Ring Noord-tracé Oude Spoorlaan (grondgebied van de gemeente Leiderdorp) (2021) en de realisatie van de fietsenstalling bij het voormalige pand van V&D van € 265.000 (2013).

De in 2021 geboekte bijdrage van derden ad € 3.412.000 betreft een subsidiebijdrage van de provincie Zuid-Holland voor de Leidse Ommelanden.

Vaste activa

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarden van de investeringen met economisch nut weer waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven:

Conform artikel 63 lid 3 van het BBV moet melding worden gemaakt van investeringen waaraan rente wordt toegevoegd. Deze situatie doet zich niet voor.

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarden van de overige investeringen met economisch nut weer:

Conform artikel 63 lid 3 van de BBV moet melding worden gemaakt van investeringen waaraan rente wordt toegevoegd. Deze situatie doet zich niet voor.

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut had het volgende verloop:

Financiële vaste activa

Het verloop van de financiële vaste activa gedurende 2021 is in onderstaand overzicht weergegeven:

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
Het participatiefonds van Innovation Quarter (IQ) is onderdeel van de kapitaalverstrekking aan deelnemingen. De vennootschap heeft ten doel het stimuleren van de economische ontwikkeling in de regio Zuid-Holland en hiermee het versterken van de positie en de internationale concurrentiekracht van Zuid-Holland (ZH) en Nederland. Voor de deelneming in het participatiefonds van Innovation Quarter (IQ) is een verliesvoorziening gevormd. Uit de jaarcijfers van IQ blijkt dat in de aanloopfase alleen kosten worden gemaakt en dat op dit moment niet hard kan worden aangetoond wanneer het revolverend karakter van het fonds geëffectueerd gaat worden. De verliesvoorziening kan worden ingezet om eventuele tekorten in de aanloopfase van het fonds op te vangen.

Verder heeft de gemeente Leiden een deelneming € 1.000.000 in het Proof of Concept fonds UNIIQ. Uniiq BV investeert in de vroege productontwikkeling van startups. Voor de deelneming in UNIIQ is een verliesvoorziening gevormd van € 500.000.

Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen
De opgenomen kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen voor een bedrag van € 20.000 betreft een belang in Coöperatieve Zakelijke Post Nederland UA. Doel van deze deelname is kennisuitwisseling ter ondersteuning van de exploitatie van post activiteiten door de DZB.

Leningen aan woningbouwcorporaties
Een groot deel van de geldleningen is verstrekt aan woningbouwcorporaties en instellingen of bedrijven met een bepaald gemeentelijk belang. Het actief (door)verstrekken van leningen voor woningbouw is bij RB 04.0018 beëindigd. De nu nog lopende leningen zijn gemeentelijke voorschotten met looptijden van 50 tot 75 jaar uit de jaren 1948 tot 1969 en financiering van sociale woningen. Hierbij zijn leningen onder dezelfde condities doorverstrekt aan corporaties in de jaren 1982 tot en met 1992. Als gevolg van reguliere of vervroegde aflossing door de woningbouwcorporaties neemt de omvang van de opgenomen en doorverstrekte geldleningen af.

Lening aan deelnemingen

Dit betreft een lening verstrekt van € 75.000 aan het Coöperatief Leids Startersfonds. Deze coöperatie heeft als doel het bestrijden van winkelleegstand en het bevorderen van (jong) ondernemerschap. In 2021 heeft een aflossing plaats gevonden van € 52.500 en resteert een ultimo 2021 een leningbedrag van € 22.500.

Op 23 november 2021 BW21.0597 heeft het college besloten een Hybride converteerbare lening te verstrekken aan Alliander van € 13.626.866. De lening dient ter versterking van het eigen vermogen van Alliander om voldoende financiering op de kapitaalmarkt aan te trekken om de energietransitie te kunnen financieren. De hybride lening wordt op een nader te bepalen moment omgezet in aandelen.

Overige langlopende leningen
De mutaties in de overige langlopende leningen bestaan vooral uit verstrekkingen van en aflossingen op relatief kleine leningen die lopen via de Stadsbank en het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVN).

Vlottende activa

Voorraden

Overige grond- en hulpstoffen
De boekwaarde heeft voornamelijk betrekking op de voorraad grond- en hulpstoffen bij DZB.

Onderhanden werk inclusief bouwgronden in exploitatie
Specificatie onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie.

Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop het volgende overzicht worden weergegeven:

Voor Lammenschansdriehoek wordt een negatief resultaat verwacht, terwijl er per 31-12-2020 en 31-12-2021 meer opbrengsten dan kosten zijn gerealiseerd. Dit doet zich ook voor bij de Oude Rijnlocatie per 31-12-2021. Het BBV schrijft in die gevallen voor dat het bedrag wat voor dit project in de voorziening negatieve grondexploitaties is gestort, wordt gepresenteerd onder de voorzieningen voor toekomstige verplichtingen. Het gaat om een totaalbedrag ad € 3.3 mln. per 31-12-2020 en € 4.8 mln per 31-12-2021.

De projecten Nieuweroord en Aalmarkt zijn per 31-12-2021 afgesloten.
Project Nieuweroord is afgesloten met een voordeel ad € 818.000. Dit bedrag is onderdeel van het rekeningsaldo 2021.
Project Aalmarkt is afgesloten met een nadeel ad € 21.004.000. In de voorziening negatieve grondexploitaties was per 31-12-2020 al een nadeel voorzien ad € 21.080.000. Omdat dit bedrag is gebaseerd op basis van netto contante waarde is dit bedrag eerst verhoogd met 2% tot € 21.502.000, zodat dit bedrag vergelijkbaar is met het werkelijke resultaat ad € 21.004.000. Overeenkomstig de financiele verordening gemeente Leiden 2020, artikel 23, lid 7, is het verschil tussen beide bedragen ad € 498.000 in de reserve grondexploitaties gestort.

De vermindering van Oude Rijnlocatie ad € 2,5 mln betreft de verkoopopbrengst voor bouwplan De Veerplaats.
De vermindering van Stationsgebied e.o. ad € 7,7 mln betreft voornamelijk de verkoopopbrengst voor project Octagon.

In de presentatie hierboven betekent een negatief exploitatiesaldo dat er meer opbrengsten zijn dan kosten en dat er dus feitelijk sprake is van een project met een voordelig saldo. Projecten die hierboven met een positief exploitatiesaldo worden gepresenteerd zijn projecten waarvan de kosten hoger zijn dan de opbrengsten. Dit zijn dus projecten waarvan de verwachting is dat die met een verlies afgesloten zullen worden. Dat verlies is al genomen op grond van de BBV-voorschriften.

Voor een nadere toelichting op de grondexploitaties wordt verwezen naar de toelichting op programma 6 en de paragraaf grondbeleid.

De hoogte van de voorziening negatieve grondexploitaties bedroeg per 31-12-2021 € 11,4 mln. Dat is € 19,1 mln lager dan per 31-12-2020. Belangrijkste oorzaak voor deze verlaging is het afsluiten van het project Aalmarkt, waardoor € 21,1 mln vrij is gevallen. De overige projecten zorgen voor een stijging van € 1,9 mln (€ 0,7 mln voor Oude Rijnlocatie, € 0,6 mln voor Lammenschansdriehoek,€ 0,3 mln voor Stationsgebied en € 0,2 mln voor Groenoordhallen e.o.).

Omdat er na het afsluiten van het project Nieuweroord geen projecten meer zijn met een verwacht positief resultaat is er ook geen sprake van tussentijds winst nemen.

De waardering van de bouwgronden in exploitatie per 31 december 2021 is gebaseerd op geactualiseerde berekeningen en uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses. Dit is de beste schatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die jaarlijks worden herzien. Deze herziening kan, mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden, leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor negatieve exploitaties. Dat geldt zowel voor de nog te maken kosten als voor de fasering en de raming van de opbrengsten. De grootste risico’s zitten daarbij aan de opbrengstenkant en zijn inzichtelijk gemaakt in de paragraaf grondbeleid.

De volgende algemene uitgangspunten ten aanzien van de schattingen zijn gehanteerd:
- Rentepercentage: 1,07%
- Kostenindexatie: 2022 4% en vanaf 2023 2,0%
- Opbrengstenindexatie: Op basis van contractuele afspraken (Bij alle grondopbrengsten in de huidige grondexploitaties is sprake van een contractuele afspraak.)
- De geplande afzet is gebaseerd op afspraken met ontwikkelende partijen, deels vastgelegd in contracten en deels mondeling overeengekomen.
- Disconteringsvoet: 2% (conform BBV - wordt gebruikt voor de berekening van het netto contante resultaat)

Er zijn geen projecten met een looptijd langer dan de voorgeschreven maximale looptijd van 10 jaar.

Gereed product en handelsgoederen
De boekwaarde betreft te verkopen activa. In de notitie Materiële vaste activa van de commissie BBV staat dat indien een actief daadwerkelijk wordt bestemd voor verkoop, de boekwaarde van dit actief over moet worden geboekt naar de voorraden.
In 2021 is de boekwaarde verlaagd, doordat de boekwaarde van Munnikenstraat 1-1D in verband met verkoop is afgeboekt. Er zijn in 2021 geen nieuwe boekwaarden overgeboekt naar de voorraden.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt worden gespecificeerd :

In de eindbalans van de jaarrekening 2020 stond een vordering ad € 2.329.000 onder de vorderingen op overheden. Dit betreft een vordering die weliswaar door de Belastingssamenwerking Gouwe-Rijnland wordt geïnd, maar die feitelijk een vordering is op de inwoners van Leiden. De vordering hoort daarmee niet onder de vorderingen op overheden, maar onder de overige vorderingen gepresenteerd te worden. In de beginbalans van de jaarrekening 2021 is dit aangepast.

De mutatie op de vorderingen op openbare lichamen wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• Algemene uitkering - € 0,9 mln hoger
  De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door wijzigingen uit de decembercirculaire voor 2021, die in 2022 worden uitgekeerd. Normaal gesproken worden de wijzigingen uit de decembercirculaire nog het hetzelfde jaar uitgekeerd.
• Vordering op provincie Zuid Holland met betrekking tot HOV-net Zuid Holland Noord (€ 4,4 mln hoger)
  Deze vordering komt voort uit de beëindigingsovereenkomst Rijn Gouwelijn Oost/Bestuursovereenkomst HOV-Net Zui-Holland Noord Leiden. Hierin is afgesproken dat onder bepaalde voorwaarden de bijdrage die de Gemeente Leiden aan de PZH heeft betaald ten tijde van de overeenkomst verlaagd wordt met € 4 mln met indexering. In overleg met de PZH is hiervoor begin 2021 een factuur gestuurd. De factuur is inmiddels in 2022 betaald.
• Verkoop software - € 1,0 mln lager
  In 2020 heeft Servicepunt71 (verzorgt diensten op het gebied van bedrijfsvoering voor gemeente Leiden) de boekwaarde van een aantal softwarepakketten overgenomen van Leiden. De factuur hiervoor ad € 1 mln stond per 31-12-2020 nog open. (Begin januari is de betaling hiervoor ontvangen.)
• Bedrijfsvoering voor Holland Rijnland - € 0,9 mln lager
  Leiden voert de bedrijfsvoering voor Holland Rijnland uit. De kosten over 2020 hiervoor zijn door Holland Rijnland begin 2021 voldaan. De kosten over 2021 zijnn gedurende 2021 al door Holland Rijnland voldaan.
• Vordering op de Omgevingsdienst West Holland (ODWH)- € 1,0 mln lager
  In 2020 heeft ODWH een voorschot ontvangen voor de uitvoering van de subsidieregeling RRE van 2,6 mln.
  De werkelijke kosten over 2021 bedroegen € 1,3 mln, waardoor er een vordering op de balans bleef staan van ook € 1,3 mln. In 2021 heeft de ODWH de subsidieregeling RRE verder uitgevoerd (€ 0,9mln), hierdoor is de vordering op de balans per 31-12-2021 naar beneden bijgesteld van € 1,3mln naar € 0,4 mln.

De rekening-courant verhouding met niet-financiële instellingen betreft een rekening-courant verhouding met het Nationaal RestauratieFonds (NRF).

De mutatie op de overige vorderingen wordt voornamelijk veroorzaakt door de post debiteuren die met € 4,2 mln is gestegen en de post belastingdebiteuren die met € 1,2 mln is gestegen.
De stijging van de post debiteuren wordt voor € 1,4 mln veroorzaakt door een tweetal omgevingsvergunningen die per 31-12-2020 nog niet waren voldaan. Een bedrag ad € 1,7 mln heeft betrekking op de prognose van de door de BSGR nog op te leggen belastingen. € 0,6 mln heeft betrekking op aanvullende afkoopbedragen ivm verhoging van de waarde van erpachtgronden. € 0,5 mln verhoging wordt veroorzaakt doordat in 2021 bij De Zijl Bedrijven meer mensen gedetacheerd zijn via de Stichting Participatiewerk Regio Leiden en de stichting ook een hoger bedrag aan subsidie heeft afgerekend dan een jaar eerder

De stijging van de post belastingdebiteuren wordt veroorzaakt doordat de aanslagen door de Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR) gemiddeld later in het jaar worden opgelegd.

Schatkistbankieren
Conform de wet FIDO is de gemeente Leiden verplicht om overtollige middelen, boven de doelmatigheidsdrempel, aan te houden in 's Rijks Schatkist. Vanaf 1 juli 2021 is de doelmatigheidsdrempel verhoogd. Voor de eerste twee kwartalen van 2021 bedraagt de doelmatigheidsdrempel € 3.851.742, voor de laatste twee kwartalen bedraagt de doelmatigheidsdrempel € 10.101.742 (Regeling schatkistbankieren decentrale overheden).

De middelen die, in het kader van het drempelbedrag, buiten 's Rijks Schatkist zijn gehouden zijn:

Bedragen x € 1.000,-

Geconcludeerd kan worden dat over 2021 de doelmatigheidsdrempel niet is overschreden.

Liquide middelen

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

Overlopende activa

De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden:

Voor verschillende projecten is een subsidiebeschikking ontvangen van overheidsorganen. Voor zover er al subsidiabele kosten zijn gemaakt, is een deel van de toegezegde subsidie als opbrengst verantwoord. Het deel van die opbrengst wat hoger is dan een eventueel voorschot wat is ontvangen, is opgenomen onder de overlopende activa.

De in de balans opgenomen van EU, Rijk en Nederlandse overheidslichamen nog te ontvangen voorschotbedragen die ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Overige nog te ontvangen bedragen, en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen
Het grootste gedeelte van deze post (€ 1,7 mln) betreft vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen. Dat is een daling ad € 0,3 mln tov vorig jaar. De belangrijkste posten zijn:
- een aan de gemeente Rotterdam verstrekt voorschot voor kosten van de TOZO-regeling in 2022. (€ 494.000)
- de vooruitbetaalde huur over het 1e kwartaal 2022 voor het Stadskantoor (€ 426.000)

Daarnaast heeft een bedrag ad € 1,7 mln betrekking op verhaalbare kosten in het kader van faciliterend grondbeleid. (€ 1,1 mln Stationsgebied - De Geus, € 232.000 locatie Lammenschans Strip, Humanities Campus (€ 161.000) en diverse andere projecten (per project < € 100.000) € 201.000) Dit is € 920.000 meer dan per 31-12-2020, wat voornamelijk wordt veroorzaakt door de stijging voor Stationsgebied - De Geus.