Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Kosten van onderzoek en ontwikkeling
Kosten die worden gemaakt in de periode vóórdat een grondexploitatie wordt vastgesteld door de gemeenteraad, worden als voorbereidingskosten geactiveerd onder de balanspost 'Kosten van onderzoek en ontwikkeling'. Na maximaal 5 jaar moeten de kosten hebben geleid tot een actieve grondexploitatie, dan wel worden afgeboekt ten laste van het jaarresultaat. In de tabel hieronder wordt de ouderdom van de voorbereidingskosten in beeld gebracht.
Het moment waarop kadervormende besluitvorming met betrekking tot Stationsgebied en omstreken (STEO), onderdeel Trafolocatie, wordt verwacht is een jaar naar achteren bijgesteld. Dit heeft tot gevolg dat de in 2019 gemaakte kosten ad € 198.000 afgeboekt moesten worden.
Op 7 juli 2022 heeft de raad besloten om kosten voor Stationsgebied en omstreken (STEO), onderdeel Morssingelblok M 1-5, tijdelijk te activeren onder deze balanspost. (RB22.0042) In 2023 zijn de eerste kosten gemaakt die hier tijdelijk geactiveerd zijn.
Bij de Tweede voortgangsrapportage 2023 heeft de raad besloten om ook de voorbereidingskosten voor het Entreegebied Leiden Bio Science Park (LBSP) tijdelijk te activeren onder deze balanspost. (RB23.0087)

Bijdragen aan activa in eigendom van derden
De boekwaarde van de opgenomen bijdragen aan activa in eigendom van derden bevat als grootste posten de gemaakte kosten voor de Leidse Ring Noord-tracé Oude Spoorlaan (grondgebied van de gemeente Leiderdorp) (2021) (€ 1,2 mln), Stoelenplan Leidse Schouwburg (2022) (€ 300.000) en de realisatie van de fietsenstalling bij het voormalige pand van V&D van € 221.000 (2013).

De desinvestering onder activa in eigendom van derden betreft het afboeken van de boekwaarde van de verdiepte ligging fietspad N206-Plesmanlaan. (€ 3.341.000) Bij de 1e Technische wijziging 2023 heeft de raad besloten om deze boekwaarde ten laste van de reserve afschrijvingen investeringen te brengen. (RB23.0015)

Vaste activa

Materiële vaste activa

Het samenwerkingsorgaan Servicepunt71 is per 31-12-2022 opgeheven. Alle bezittingen en schulden zijn vanaf 2023 onderdeel van de balans van Leiden. De eindbalans uit de jaarrekening 2022 wijkt daardoor af van de beginbalans per 31-12-2022. Met behulp van onderstaande tabel kan die aansluiting alsnog gemaakt worden.

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarden van de investeringen met economisch nut weer waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven:

Conform artikel 63 lid 3 van het BBV moet melding worden gemaakt van investeringen waaraan rente wordt toegevoegd. Deze situatie doet zich niet voor.

In de jaarrekening 2022 van Servicepunt71 was € 5.535.000 activa opgenomen onder de investeringen met economisch nut. Dit bedrag is als volgt in de beginbalans van Leiden verwerkt:

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarden van de overige investeringen met economisch nut weer:

Conform artikel 63 lid 3 van de BBV moet melding worden gemaakt van investeringen waaraan rente wordt toegevoegd. Deze situatie doet zich niet voor.

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut had het volgende verloop:

Financiële vaste activa

Het verloop van de financiële vaste activa gedurende 2023 is in onderstaand overzicht weergegeven:

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
Het participatiefonds van Innovation Quarter (IQ) is onderdeel van de kapitaalverstrekking aan deelnemingen. De vennootschap heeft ten doel het stimuleren van de economische ontwikkeling in de regio Zuid-Holland en hiermee het versterken van de positie en de internationale concurrentiekracht van Zuid-Holland (ZH) en Nederland. De deelneming is in 2023 uitgebreid met € 1,7 miljoen. Voor de deelneming in het participatiefonds van Innovation Quarter (IQ) is een verliesvoorziening gevormd en deze is over 2023 ongewijzigd gebleven. Uit de jaarcijfers van IQ blijkt dat in de aanloopfase alleen kosten worden gemaakt en dat op dit moment niet hard kan worden aangetoond wanneer het revolverend karakter van het fonds geëffectueerd gaat worden. De verliesvoorziening kan worden ingezet om eventuele tekorten in de aanloopfase van het fonds op te vangen.

Verder heeft de gemeente Leiden een deelneming € 1.000.000 in het Proof of Concept fonds UNIIQ. Uniiq BV investeert in de vroege productontwikkeling van startups. Voor de deelneming in UNIIQ is een verliesvoorziening gevormd van € 500.000.

Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen
De opgenomen kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen voor een bedrag van € 20.000 betreft een belang in Coöperatieve Zakelijke Post Nederland UA. Doel van deze deelname is kennisuitwisseling ter ondersteuning van de exploitatie van post activiteiten door de DZB.

Leningen aan woningbouwcorporaties
Een groot deel van de geldleningen is verstrekt aan woningbouwcorporaties en instellingen of bedrijven met een bepaald gemeentelijk belang. Het actief (door)verstrekken van leningen voor woningbouw is bij RB 04.0018 beëindigd. De nu nog lopende leningen zijn gemeentelijke voorschotten met looptijden van 50 tot 75 jaar uit de jaren 1948 tot 1969 en financiering van sociale woningen. Hierbij zijn leningen onder dezelfde condities doorverstrekt aan corporaties in de jaren 1982 tot en met 1992. Als gevolg van reguliere of vervroegde aflossing door de woningbouwcorporaties neemt de omvang van de opgenomen en doorverstrekte geldleningen af.

Lening aan deelnemingen

Dit betreft een lening verstrekt van € 75.000 aan het Coöperatief Leids Startersfonds. Deze coöperatie heeft als doel het bestrijden van winkelleegstand en het bevorderen van (jong) ondernemerschap. Per ultimo 2023 resteert een leningbedrag van € 7.500.

Op 23 november 2021 BW21.0597 heeft het college besloten een Hybride converteerbare lening te verstrekken aan Alliander van € 13.626.866. De lening dient ter versterking van het eigen vermogen van Alliander om voldoende financiering op de kapitaalmarkt aan te trekken om de energietransitie te kunnen financieren. De hybride lening wordt op een nader te bepalen moment omgezet in aandelen.

Overige langlopende leningen
De mutaties in de overige langlopende leningen bestaan vooral uit verstrekkingen van en aflossingen op relatief kleine leningen die lopen via de Stadsbank en het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVN).

Vlottende activa

Voorraden

Overige grond- en hulpstoffen
De boekwaarde heeft voornamelijk betrekking op de voorraad grond- en hulpstoffen bij DZB.

Onderhanden werk inclusief bouwgronden in exploitatie
Specificatie onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie.

In 2023 is de grondexploitatie Rhijnvreugd geopend. (RB23.0024)

Voor Lammenschansdriehoek wordt een negatief resultaat verwacht ad € 5.884.000. Hier is een voorziening voor getroffen. De boekwaarde van deze grondexploitatie bedraagt per 31-12-2023 € 1.668.000. Dit bedrag wordt met de voorziening verrekend tot € 0. Het restant van de voorziening wordt onder de voorzieningen voor toekomstige verplichtingen gepresenteerd.
Ook voor Rhijnvreugd wordt een negatief resultaat verwacht waar een voorziening voor is getroffen. (€ 62.000) Deze grondexploitatie heeft een negatieve boekwaarde per 31-12-2023. Het gevolg is dat de gehele voorziening voor deze grondexploitatie wordt gepresenteerd onder de voorzieningen voor toekomstige verplichtingen.
Totaal wordt € 4.278.000 per 31-12-2023 onder de voorzieningen voor toekomstige verplichtingen gepresenteerd. (per 31-12-2022 was dit € 5.100.000)

Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop het volgende overzicht worden weergegeven:

De voorziening negatieve grondexploitaties is per 31-12-2023 € 389.000 lager dan per 31-12-2022.
In 2023 is de grondexploitatie Oude Rijnlocatie afgesloten met een nadeel ad € 941.000. Er was een nadeel voorzien ad € 980.000. Met dit laatste bedrag is de voorziening verlaagd.
Binnen de grondexploitatie Groenoordhallen en omstreken (GEO) is het deelplan Groenoord Noord afgesloten. Dit deelplan is afgesloten met een nadeel ad € 1.135.000. In de voorziening was rekening gehouden met een nadeel ad € 1.140.000.
Tegenover de vrijval van deze 2 bedragen uit de voorziening staat een toename ad € 1.700.000 ten behoeve van de grondexploitatie Lammenschansdriehoek.

De vermeerderingen van Lammenschansdriehoek hebben vooral betrekking op kosten voor woonrijpmaken. De verminderingen van deze grondexploitatie zijn voornamelijk bijdragen van projectontwikkelaars.

In de presentatie hierboven betekent een negatief exploitatiesaldo dat er meer opbrengsten zijn dan kosten en dat er dus feitelijk sprake is van een project met een voordelig saldo. Projecten die hierboven met een positief exploitatiesaldo worden gepresenteerd zijn projecten waarvan de kosten hoger zijn dan de opbrengsten. Dit zijn dus projecten waarvan de verwachting is dat die met een verlies afgesloten zullen worden. Dat verlies is al genomen op grond van de BBV-voorschriften.

Voor een nadere toelichting op de grondexploitaties wordt verwezen naar de toelichting op programma 6 en de paragraaf grondbeleid.

Er zijn geen projecten met een verwacht positief resultaat, waardoor er ook geen sprake is van tussentijds winst nemen.

De waardering van de bouwgronden in exploitatie per 31 december 2023 is gebaseerd op geactualiseerde berekeningen en uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses. Dit is de beste schatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die jaarlijks worden herzien. Deze herziening kan, mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden, leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor negatieve exploitaties. Dat geldt zowel voor de nog te maken kosten als voor de fasering en de raming van de opbrengsten.

De volgende algemene uitgangspunten ten aanzien van de schattingen zijn gehanteerd:
- Rentepercentage: 1,07%
- Kostenindexatie: 2024 3%, vanaf 2025 2,0%
- Opbrengstenindexatie: 2% of op basis van contractuele afspraken.
- De geplande afzet is gebaseerd op afspraken met ontwikkelende partijen, deels vastgelegd in contracten en deels mondeling overeengekomen.
- Disconteringsvoet: 2% (conform BBV - wordt gebruikt voor de berekening van het netto contante resultaat)

Er zijn geen projecten met een looptijd langer dan de voorgeschreven maximale looptijd van 10 jaar.

Gereed product en handelsgoederen
De boekwaarde betreft te verkopen activa. In de notitie Materiële vaste activa van de commissie BBV staat dat indien een actief daadwerkelijk wordt bestemd voor verkoop, de boekwaarde van dit actief over moet worden geboekt naar de voorraden. Er zijn in 2023 geen nieuwe boekwaarden overgeboekt naar de voorraden. Er is ook geen activa verkocht.
Het grootste gedeelte van deze boekwaarde betreft Rhijnvreugd 1 tm 6. (€ 1.698.000) Deze boekwaarde zal in 2025 in de grondexploitatie Rhijnvreugd ingebracht worden. In datzelfde jaar is de verkoop in deze grondexploitatie geraamd.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Het samenwerkingsorgaan Servicepunt71 is per 31-12-2022 opgeheven. Alle bezittingen en schulden zijn vanaf 2023 onderdeel van de balans van Leiden. De eindbalans uit de jaarrekening 2022 wijkt daardoor af van de beginbalans per 31-12-2022. Met behulp van onderstaande tabel kan die aansluiting alsnog gemaakt worden.

De onderlinge vorderingen betreffen vorderingen op Leiden die bij Servicepunt71 per 31-12-2022 op de balans stonden.

De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt worden gespecificeerd :

De mutatie op de vorderingen op openbare lichamen wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• Algemene uitkering - € 5,4 mln lager
  In de decembercirulaire 2022 was € 4,5 mln toegevoegd aan de algemene uitkering. Dit bedrag was samen met een aantal andere verrekeningen in januari 2023 uitbetaald aan de gemeente Leiden.
  In 2023 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) juist te veel aan Leiden uitgekeerd, omdat de WOZ waarde te laag is in de bevoorschotting van het gemeentefonds. Daarnaast is in januari 2024 een bedrag ad € 2,1 mln verrekend over 2023. Dit bedrag is grotendeels het resultaat van het verlagen van het uitkeringspercentage in de decembercirculaire met 7 punten, doordat het aantal huishoudens met een laag inkomen in de bevoorschotting van december 2023 flink hoger was.
• Ondernemers-BTW € 7,9 mln lager
  SPUK (Specifieke Uitkering Sport) (4,9 mln lager) - Dit was een eenmalige vordering met terugwerkende kracht op de belastingdienst in het kader van de overgangsregeling btw op de grote sportprojecten.Dit bedrag stond per 31-12-2022 op de balans als vordering. In 2023 is deze vordering betaald.
  Daarnaast is in het 4de kwartaal van 2023 een perceel grond verkocht aan LEAD. De BTW over deze grond moest per 31-12-2023 nog afgedragen worden. (€ 1 mln).
  Vanaf 2023 voert Leiden de bedrijfsvoering voor een aantal buurgemeenten uit. Zij betalen daar per kwartaal een bijdrage voor. Die bijdrage is belast met BTW. De BTW over het 4de kwartaal 2023 moet per 31-12-2023 nog afgedragen worden aan de Belastingdienst. (€ 0,7 mln lager)

De rekening-courant verhoudingen met het Rijk betreft een rekening-courant verhouding met het Ministerie van Financiën in het kader van het verplicht Schakistbankieren. Op 5 december 2023 is een lening aangetrokken met een hoofdsom van € 80.000.000. De lening is deels aangetrokken voor de invulling van de financieringsbehoefte op dat moment. Vanwege de doelmatigheid is ook een deel van lening bestemd voor de invulling van de toekomstige financieringsbehoefte. Dit deel van de lening bedraagt op 31-12-2023 € 33.527.000 en is geplaatst in de 's Rijks schatkist.

De rekening-courant verhouding met niet-financiële instellingen betreft een rekening-courant verhouding met het Nationaal RestauratieFonds (NRF).

De balanswaarde van de overige vorderingen is per 31-12-2023 € 15,2 mln hoger dan per 31-12-2022. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• Debiteuren € 6,9 mln hoger
  Eind 2023 zijn nog een facturen verzonden met betrekking tot leges voor omgevingsvergunningen voor grote projecten. (€ 3,5 mln)
  NTO Leiden Door de hoge energiekosten in 2023 zijn de voorschotten die bij de gebruikers in rekening zijn gebracht niet hoog genoeg geweest. Daar komt nog bij dat de nieuwe IJshal in gebruik is genomen. De energiekosten daarvan worden gedeeltelijk doorbelast aan de stichting IJshal. (€ 1,2 mln)
• Belastingdebiteuren € 6,5 mln hoger
  Door het grote aantal WOZ bezwaren zijn de aanslagen gemiddeld later opgelegd dan normaal. De betaaltermijnen lopen daardoor over het jaareinde heen. Ook zijn de aanslagen gemiddeld hoger, doordat de tarieven zijn gestegen.
• Vorderingen in het kader van parkeren € 1,4 mln hoger
  De parkeeropbrengsten worden door P1 geïnd. Per 31-12 2023 is het bedrag wat P1 nog aan de gemeente moet afdragen fors hoger dan per 31-12-2022.
• Voorziening oninbaarheid is € 0,9 mln lager (er wordt minder oninbaarheid voorzien, waardoor het balanssaldo stijgt)

Schatkistbankieren
Conform de wet FIDO is de gemeente Leiden verplicht om overtollige middelen, boven de doelmatigheidsdrempel, aan te houden in 's Rijks Schatkist. Voor 2023 bedraagt de doelmatigheidsdrempel € 10.203.340 (Regeling schatkistbankieren decentrale overheden).

De middelen die, in het kader van het drempelbedrag, buiten 's Rijks Schatkist zijn gehouden zijn:

Bedragen x € 1.000,-

Geconcludeerd kan worden dat over 2023 de doelmatigheidsdrempel niet is overschreden.

Liquide middelen

Het samenwerkingsorgaan Servicepunt71 is per 31-12-2022 opgeheven. Alle bezittingen en schulden zijn vanaf 2023 onderdeel van de balans van Leiden. De eindbalans uit de jaarrekening 2022 wijkt daardoor af van de beginbalans per 31-12-2022. Met behulp van onderstaande tabel kan die aansluiting alsnog gemaakt worden.

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

Overlopende activa

Het samenwerkingsorgaan Servicepunt71 is per 31-12-2022 opgeheven. Alle bezittingen en schulden zijn vanaf 2023 onderdeel van de balans van Leiden. De eindbalans uit de jaarrekening 2022 wijkt daardoor af van de beginbalans per 31-12-2022. Met behulp van onderstaande tabel kan die aansluiting alsnog gemaakt worden.

De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden:

Voor verschillende projecten is een subsidiebeschikking ontvangen van overheidsorganen. Voor zover er al subsidiabele kosten zijn gemaakt, is een deel van de toegezegde subsidie als opbrengst verantwoord. Het deel van die opbrengst wat hoger is dan een eventueel voorschot wat is ontvangen, is opgenomen onder de overlopende activa.

De in de balans opgenomen van EU, Rijk en Nederlandse overheidslichamen nog te ontvangen voorschotbedragen die ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Overige nog te ontvangen bedragen, en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen
Het grootste gedeelte van deze post (€ 1,2 mln) betreft verhaalbare kosten in het kader van faciliterende grondbeleid. De overige € 2,9 mln betreft vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen. Dat is een stijging ad € 700.000 tov 31-12-2022.

• Controle accountant jaarrekening 2022 Servicepunt71 (€ 764.000 lager) - In de jaarrekening 2022 van Servicepunt71 was een vooruitbetaald bedrag opgenomen voor de controle van de jaarrekening 2022. Vanaf 2023 is Servicepunt71 onderdeel van de gemeente Leiden.
• Subsidie sterke steden Turkoois (€ 367.500 hoger) - Deze subsidie is in 2023 afgerekend met Woningbouwcoöperatie Portaal. Op basis van het activiteitenverslag heeft de Provincie Zuid-Holland vastgesteld dat aan de subsidievoorwaarde is voldaan.
• Integraal Zorg Akkoord (€ 1.137.000 hoger) - De gemeente Leiden is centrumgemeente voor het uitvoeren van het Integraal Zorg Akkoord.
  Eén van de doelen daarvan is 'Gezond Ouder worden'. Voor dit doel is Leyden Academy gevraagd dit traject te ondersteunen. Het project loopt van 1 maart 2024 tot en met 31 augustus 2025. In 2023 is € 537.000 als voorschot overgemaakt aan Leyden Academy.
  Daarnaast is € 600.000 vooruitbetaald aan Stichting Participe voor sociaal werk in Zuid Holland Noord. Ook deze werkzaamheden komen voort uit het Intergraal Zorg Akkoord en lopen van 1 januari 2024 tot en met 31-12-2026.
• Alle overige verschillen zijn kleiner dan € 200.000.

De verhaalbare kosten in het kader van faciliterend grondbeleid ad € 1,2 mln bestaat uit:

• € 574.000 Lammenschans
• € 134.000 Watergeuskade
• € 110.000 Corantijnstraat
• € 207.000 Plesmanlaan 100
• € 224.000 Diverse andere projecten (per project < € 100.000)

Het saldo per 31-12-2023 is € 479.000 lager dan het saldo per 31-12-2022. De mutaties in de individuele projecten zijn:

• Lammenschans € 234.000 hoger
• Monuta € 822.000 lager
• Watergeuskade € 134.000 hoger
• Corantijnstraat € 110.000 hoger
• Plesmanlaan 100 € 207.000 hoger
• De Geus € 317.000 lager
• Overige projecten samen € 26.000 lager (mutaties per individueel project kleiner dan € 100.000)