Lokale heffingen

1. Inleiding

In deze paragraaf staan de opbrengsten en het beleid voor de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen in 2023. Eerst worden heffingen behandeld die deel uitmaken van de woonlasten, te weten de onroerende-zaakbelasting voor woningen, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Daarbij geven we een overzicht van de lokale lastendruk. Vervolgens gaan we in op de onroerende-zaakbelastingen voor niet-woningen, de toeristenbelasting, de precariobelasting, de parkeerbelasting, rechten en het kwijtscheldingsbeleid.

In 2023 is de gehele uitvoering van de onroerende-zaakbelastingen, rioolheffing, afvalstoffenheffing, toeristenbelasting en precariobelasting gedaan door de Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR).

Geraamde en werkelijke belastingopbrengsten 2023

2. Heffingen die deel uitmaken van de woonlasten

2.1. Onroerende-zaakbelastingen (OZB)

De OZB voor woningen is iets lager dan geraamd. Oorzaak is een een lager aantal nieuwe woningen per 1-1-2023.

2.2. Rioolheffing

De rioolheffing komt lager uit dan geraamd door een lager aantal nieuwe woningen, een daling van het aantal meerpersoonshuishoudens en een stijging van het aantal éen- en tweepersoonshuishoudens.

De rioolheffing voor niet-woningen is lager door daling van het waterverbruik.

2.3. Afvalstoffenheffing

De afvalstoffenheffing komt lager uit dan geraamd door een lager aantal nieuwe woningen, een daling van het aantal meerpersoonshuishoudens en een stijging van het aantal éen- en tweepersoonshuishoudens.

2.4. Aanduiding van de lokale lastendruk

In de tabel hieronder is de lokale lastendruk in de jaren 2022 en 2023 aangegeven. De lasten zijn weergegeven voor een huurwoning en een koopwoning en opgesplitst in de huishoudengrootten waarvoor Leiden verschillende (afgeronde) tarieven kent. Het gaat om de tarieven voor een eenpersoons- (1PH); een tweepersoons- (2PH) en een drie- of meerpersoonshuishouden (MPH).

Bij een huurwoning bestaan de lasten uit rioolheffing (RIO) en afvalstoffenheffing (ASH). Bij een koopwoning bestaan de lasten uit rioolheffing, afvalstoffenheffing en de door eigenaren verschuldigde onroerende-zaakbelasting (OZB).

De gemiddelde WOZ-waarde van een woning in Leiden was voor het belastingjaar 2023 circa € 390.000 (bron: CBS).

3. Heffingen die geen deel uitmaken van de woonlasten

3.1. Onroerende-zaakbelastingen niet-woningen (OZB)

De OZB voor eigenaren niet-woningen stijgt door een hogere waarde van de nieuwe vastgoedobjecten in de stad. Het structurele effect is afgerond € 0,8 miljoen. Het overige voordeel bestaat uit een hogere opbrengst uit voorgaande jaren 2022 en 2021.

De hogere opbrengst voor gebruikers niet-woningen wordt veroorzaakt door:

• een hogere waarde van nieuwe vastgoedobjecten, € 0,7 miljoen structureel
• Intensivering van de controle door de BSGR op panden waarvan geen gebruiker geregistreerd staat. Het gaat om een structureel voordeel van € 0,6 miljoen en een incidenteel voordeel over 2022 van € 0,5 miljoen.

3.2. Toeristenbelasting

De toeristenbelasting komt iets hoger uit dan begroot. Er zijn meer overnachtingen dan begroot.

3.3. Precariobelasting
De precariobelasting valt fors lager uit door daling van het te belasten objecten in de stad en een te positieve raming.

3.4. Parkeerbelastingen
Op het beleidsterrein parkeren is sprake van een voordelig saldo op de baten. Binnen het beleidsterrein parkeren wordt een onderscheid gemaakt tussen autoparkeren en fietsparkeren. In het bovenstaande schema staat de opbrengst van het autoparkeren in de openbaren ruimte weergegeven.

3.5. Rechten

Op grond van verschillende verordeningen worden rechten geheven ter bestrijding van de kosten van gebruik van gemeentevoorzieningen en diensten. Voorbeelden hiervan zijn leges voor vergunningen en andere producten, binnenhavengeld en markt- en staangelden.

4. Kwijtscheldingsbeleid

In Leiden komen in beginsel de volgende heffingen in aanmerking voor kwijtschelding:

• Onroerende-zaakbelastingen;
• Rioolheffing;
• Afvalstoffenheffing;
• Precariobelasting voor woonboten als de belastingplichtige de woonboot als permanente woning gebruikt;
• Binnenhavengeld voor woonboten als de belastingplichtige de woonboot als permanente woning gebruikt.

De mogelijkheden tot kwijtschelding zijn wettelijk geregeld. Het is gemeenten niet toegestaan een ruimer kwijtscheldingsbeleid te hanteren. Wel is toegestaan om in het geheel geen dan wel gedeeltelijk kwijtschelding te verlenen. Leiden heeft gekozen voor het ruimst mogelijke kwijtscheldingsbeleid.

Kwijtschelding kan worden verleend als een belastingplichtige de aanslag slechts met buitengewoon bezwaar kan voldoen.

De kwijtscheldingen in 2023 zijn op basis van dit beleid verleend. Uiteindelijk zal naar verwachting over 2023 iets minder dan het verhoogde geraamde bedrag van € 2.401.413 worden kwijtgescholden.

5. Kostendekking Lokale heffingen

Voor gemeentelijke heffingen geldt de wettelijke eis van maximaal kostendekkende tarieven. Bij de berekening van de tarieven van de heffingen mogen de geraamde opbrengsten de geraamde kosten niet overschrijden. In onderstaande is op basis van de realisatie 2023 de kostendekking van de belangrijkste gemeentelijke heffingen van 2023 inzichtelijk gemaakt.

Omdat de overhead met ingang van 2017 niet langer wordt doorgerekend aan de programma’s heeft de wetgever bepaald dat in de paragraaf lokale heffingen volgens een voorgeschreven model inzicht wordt gegeven in de mate van kostendekkendheid van de heffingen. Die kostendekkendheid moet buiten de boekhouding om worden berekend. Voor de toerekening van de overhead zijn daartoe twee verdeelsleutels toegestaan, te weten de loonkosten per taakveld of de omvang per taakveld. Beide sleutels mogen worden toegepast, maar is eenmaal een keuze gemaakt, dan moet die sleutel ook consequent worden gehanteerd. Deze sleutels moeten in de financiële verordening door de Raad worden bevestigd. Op basis van de opgestelde berekening kiezen wij ervoor om standaard te kiezen voor de verdeelsleutel van de loonsom per taakveld. Loonkosten bepalen in de meeste gevallen immers een groot deel van het tarief. Die sleutel ligt dan ook het meest voor de hand. De uitkomsten laten zien dat via deze sleutel verhoudingsgewijs een hoger deel van de overhead mag worden toegerekend aan de betreffende exploitatie respectievelijk in het tarief mag worden betrokken.

De afzonderlijke onderdelen van de legesverordening mag per titel en per hoofdstuk een kostendekkendheid hebben van meer dan 100%. De legesverordening mag in zijn geheel op begrotingsbasis niet boven de 100% kostendekkendheid uit komen. In de realisatie treden afwijkingen op.

De belangrijkste oorzaak voor de hogere kostendekking is de leges die ontvangen is voor de vergunningen o.b.v. telecommunicatie- en leidingenverordening.

6. Lokale lastendruk

Vergelijking lastendruk met gemeente over jaar 2023

In de tabel hieronder staan, op alfabetische volgorde, de woonlasten 2023 weergegeven van de aan Leiden grenzende gemeenten. De cijfers zijn overgenomen uit de Atlas lokale lasten 2023 van het Coelo. Daarin staan de lasten voor eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens in koopwoningen. Voor Leiden wordt voor de woonlasten van meerpersoonshuishoudens het tarief voor 3- of meerpersoonshuishoudens gehanteerd.

De woonlasten in Leiden liggen voor eenpersoonshuishoudens boven het gemiddelde in de regio. Voor meerpersoonshuishoudens liggen de woonlasten in Leiden ook boven het gemiddelde in de regio. Meer informatie is beschikbaar op de website http://leiden.woonlastenmeters.nl/