Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Kosten van onderzoek en ontwikkeling
Kosten die worden gemaakt in de periode vóórdat een grondexploitatie wordt vastgesteld door de gemeenteraad, worden als voorbereidingskosten geactiveerd onder de balanspost 'Kosten van onderzoek en ontwikkeling'. Na maximaal 5 jaar moeten de kosten hebben geleid tot een actieve grondexploitatie, dan wel worden afgeboekt ten laste van het jaarresultaat. In de tabel hieronder wordt de ouderdom van de voorbereidingskosten in beeld gebracht.
Op 1 december 2022 heeft de raad de grondexploitatie Morspoortterrein vastgesteld. (RB22.0076) De geactiveerde voorbereidingskosten ad € 1.228.000 zijn als kosten in deze grondexploitatie ingebracht.

Bijdragen aan activa in eigendom van derden
De boekwaarde van de opgenomen bijdragen aan activa in eigendom van derden bevat als grootste posten de bijdrage aan de verdiepte ligging van het fietspad langs de N206 (€ 3,3 mln) (2020), de gemaakte kosten voor de Leidse Ring Noord-tracé Oude Spoorlaan (grondgebied van de gemeente Leiderdorp) (2021) (€ 1,0 mln), Stoelenplan Leidse Schouwburg (2022) (€ 334.000) en de realisatie van de fietsenstalling bij het voormalige pand van V&D van € 243.000 (2013).

De bijdrage van derden met betrekking tot activa in eigendom van derden betreft een subsidie van de provincie Zuid Holland voor de Leidse Ring Noord, traject Oude Spoorlaan in Leiderdorp.

Vaste activa

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarden van de investeringen met economisch nut weer waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven:

Conform artikel 63 lid 3 van het BBV moet melding worden gemaakt van investeringen waaraan rente wordt toegevoegd. Deze situatie doet zich niet voor.

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarden van de overige investeringen met economisch nut weer:

Conform artikel 63 lid 3 van de BBV moet melding worden gemaakt van investeringen waaraan rente wordt toegevoegd. Deze situatie doet zich niet voor.

De reclassificatie van de in erfpacht uitgegeven gronden en de gronden terreinen bestemd voor gebiedsontwikkeling betreft een perceel grond onder de voormalige sauna aan de Telderskade. Leiden heeft de sauna in 2022 gekocht en door vermenging is het erfpachtcontract ontbonden. De grond zal in de toekomst worden betrokken bij de ontwikkeling van dit gebied. De boekwaarde van de grond is per 31-12-2022 opgenomen in de boekwaarde van de gronden en terreinen bestemd voor gebiedsontwikkeling.

SPUK (Specifieke Uitkering Sport) - De belastingdienst heeft geconstateerd dat zij bij de weigering voor Leiden om gebruik te maken van de overgangsregeling btw op de grote sportprojecten te strak hebben willen sturen op een artikel die later door het ministerie van VWS is geschrapt. Hiermee kan Leiden de btw op deze sportprojecten met terugwerkende kracht verrekenen als ondernemers-BTW. Dit betekent dat de SPUK bijdragen die Leiden de afgelopen jaren heeft ontvangen terugbetaald moeten worden.

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut had het volgende verloop:

Financiële vaste activa

Het verloop van de financiële vaste activa gedurende 2022 is in onderstaand overzicht weergegeven:

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen
Het participatiefonds van Innovation Quarter (IQ) is onderdeel van de kapitaalverstrekking aan deelnemingen. De vennootschap heeft ten doel het stimuleren van de economische ontwikkeling in de regio Zuid-Holland en hiermee het versterken van de positie en de internationale concurrentiekracht van Zuid-Holland (ZH) en Nederland. Voor de deelneming in het participatiefonds van Innovation Quarter (IQ) is een verliesvoorziening gevormd en deze is in 2022 geactualiseerd. Uit de jaarcijfers van IQ blijkt dat in de aanloopfase alleen kosten worden gemaakt en dat op dit moment niet hard kan worden aangetoond wanneer het revolverend karakter van het fonds geëffectueerd gaat worden. De verliesvoorziening kan worden ingezet om eventuele tekorten in de aanloopfase van het fonds op te vangen.

Verder heeft de gemeente Leiden een deelneming € 1.000.000 in het Proof of Concept fonds UNIIQ. Uniiq BV investeert in de vroege productontwikkeling van startups. Voor de deelneming in UNIIQ is een verliesvoorziening gevormd van € 500.000.

Kapitaalverstrekkingen aan overige verbonden partijen
De opgenomen kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen voor een bedrag van € 20.000 betreft een belang in Coöperatieve Zakelijke Post Nederland UA. Doel van deze deelname is kennisuitwisseling ter ondersteuning van de exploitatie van post activiteiten door de DZB.

Leningen aan woningbouwcorporaties
Een groot deel van de geldleningen is verstrekt aan woningbouwcorporaties en instellingen of bedrijven met een bepaald gemeentelijk belang. Het actief (door)verstrekken van leningen voor woningbouw is bij RB 04.0018 beëindigd. De nu nog lopende leningen zijn gemeentelijke voorschotten met looptijden van 50 tot 75 jaar uit de jaren 1948 tot 1969 en financiering van sociale woningen. Hierbij zijn leningen onder dezelfde condities doorverstrekt aan corporaties in de jaren 1982 tot en met 1992. Als gevolg van reguliere of vervroegde aflossing door de woningbouwcorporaties neemt de omvang van de opgenomen en doorverstrekte geldleningen af.

Lening aan deelnemingen

Dit betreft een lening verstrekt van € 75.000 aan het Coöperatief Leids Startersfonds. Deze coöperatie heeft als doel het bestrijden van winkelleegstand en het bevorderen van (jong) ondernemerschap. Per ultimo 2022 resteert een leningbedrag van € 22.500.

Op 23 november 2021 BW21.0597 heeft het college besloten een Hybride converteerbare lening te verstrekken aan Alliander van € 13.626.866. De lening dient ter versterking van het eigen vermogen van Alliander om voldoende financiering op de kapitaalmarkt aan te trekken om de energietransitie te kunnen financieren. De hybride lening wordt op een nader te bepalen moment omgezet in aandelen.

Overige langlopende leningen
De mutaties in de overige langlopende leningen bestaan vooral uit verstrekkingen van en aflossingen op relatief kleine leningen die lopen via de Stadsbank en het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVN).

Vlottende activa

Voorraden

Overige grond- en hulpstoffen
De boekwaarde heeft voornamelijk betrekking op de voorraad grond- en hulpstoffen bij DZB.

Onderhanden werk inclusief bouwgronden in exploitatie
Specificatie onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie.

Voor Lammenschansdriehoek wordt een negatief resultaat verwacht, terwijl er per 31-12-2021 en 31-12-2022 meer opbrengsten dan kosten zijn gerealiseerd. Dit doet zich ook voor bij de Oude Rijnlocatie. Het BBV schrijft in die gevallen voor dat het bedrag wat voor dit project in de voorziening negatieve grondexploitaties is gestort, wordt gepresenteerd onder de voorzieningen voor toekomstige verplichtingen. Het gaat om een totaalbedrag ad € 4.8 mln. per 31-12-2021 en € 5.1 mln per 31-12-2022.

Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop het volgende overzicht worden weergegeven:

Op 1 december 2022 heeft de raad de grondexploitatie Morspoortterrein als onderdeel van Stationsgebied e.o. vastgesteld.

De voorziening negatieve grondexploitaties is per 31-12-2022 € 900.000 lager dan per 31-12-2021. De verlaging wordt voor € 1,5 mln veroorzaakt door het project 'Stationsgebied e.o. Binnen dit project is de deelexploitatie Morspoortterrein vastgesteld. Dit deelplan heeft een verwacht positief resultaat. De overige projecten zorgen gezamenlijk voor een stijging van de voorziening met € 600.000.

De vermindering van Groenoordhallen e.o. ad € 1,8 mln betreft de voornamelijk de verkoopopbrengst voor Leidse baan 2 - Werkpark Groenoord.

In de presentatie hierboven betekent een negatief exploitatiesaldo dat er meer opbrengsten zijn dan kosten en dat er dus feitelijk sprake is van een project met een voordelig saldo. Projecten die hierboven met een positief exploitatiesaldo worden gepresenteerd zijn projecten waarvan de kosten hoger zijn dan de opbrengsten. Dit zijn dus projecten waarvan de verwachting is dat die met een verlies afgesloten zullen worden. Dat verlies is al genomen op grond van de BBV-voorschriften.

Voor een nadere toelichting op de grondexploitaties wordt verwezen naar de toelichting op programma 6 en de paragraaf grondbeleid.

Er zijn geen projecten met een verwacht positief resultaat, waardoor er ook geen sprake is van tussentijds winst nemen.

De waardering van de bouwgronden in exploitatie per 31 december 2022 is gebaseerd op geactualiseerde berekeningen en uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses. Dit is de beste schatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die jaarlijks worden herzien. Deze herziening kan, mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden, leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor negatieve exploitaties. Dat geldt zowel voor de nog te maken kosten als voor de fasering en de raming van de opbrengsten.

De volgende algemene uitgangspunten ten aanzien van de schattingen zijn gehanteerd:
- Rentepercentage: 1,07%
- Kostenindexatie: 2023 6% 2024 4% en vanaf 2025 2,0%
- Opbrengstenindexatie: 2023 0%, 2024 1% en vanaf 2025 2% of op basis van contractuele afspraken.
- De geplande afzet is gebaseerd op afspraken met ontwikkelende partijen, deels vastgelegd in contracten en deels mondeling overeengekomen.
- Disconteringsvoet: 2% (conform BBV - wordt gebruikt voor de berekening van het netto contante resultaat)

Er zijn geen projecten met een looptijd langer dan de voorgeschreven maximale looptijd van 10 jaar.

Gereed product en handelsgoederen
De boekwaarde betreft te verkopen activa. In de notitie Materiële vaste activa van de commissie BBV staat dat indien een actief daadwerkelijk wordt bestemd voor verkoop, de boekwaarde van dit actief over moet worden geboekt naar de voorraden. Er zijn in 2022 geen nieuwe boekwaarden overgeboekt naar de voorraden. Er is ook geen activa verkocht.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt worden gespecificeerd :

De mutatie op de vorderingen op openbare lichamen wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• Algemene uitkering - € 3,7 mln hoger
  De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door wijzigingen uit de decembercirculaire voor 2022, die in 2023 worden uitgekeerd.
• Vordering op provincie Zuid Holland met betrekking tot HOV-net Zuid Holland Noord (€ 4,4 mln lager)
  Deze vordering komt voort uit de beëindigingsovereenkomst Rijn Gouwelijn Oost/Bestuursovereenkomst HOV-Net Zui-Holland Noord Leiden. Hierin is afgesproken dat onder bepaalde voorwaarden de bijdrage die de Gemeente Leiden aan de PZH heeft betaald ten tijde van de overeenkomst verlaagd wordt met € 4 mln met indexering. In overleg met de PZH is hiervoor begin 2021 een factuur gestuurd. De factuur is in 2022 betaald.
• Ondernemers-BTW € 5,7 mln hoger
  SPUK (Specifieke Uitkering Sport) (4,9 mln hoger) - De belastingdienst heeft geconstateerd dat zij bij de weigering voor Leiden om gebruik te maken van de overgangsregeling btw op de grote sportprojecten te strak hebben willen sturen op een artikel die later door het ministerie van VWS is geschrapt. Hiermee kan Leiden de btw op deze sportprojecten met terugwerkende kracht verrekenen als ondernemers-BTW. Administratief is dit in het 4de kwartaal 2022 afgehandeld, waardoor er per 31-12-2022 nog een vordering ad € 4,0 mln over voorgaande jaren en € 0,9 mln over 2022 (zie ook onder de materiele vaste activa) op de balans staat.
• BCF € 1,1 mln hoger - De totale met BTW belaste kosten voor overheidstaken zijn over 2022 hoger dan over 2021, waardoor de betaalde BTW over die kosten ook hoger is. Zo zijn de kosten voor de reguliere bijdrage (+maatwerk) aan Servicepunt71 voor 2022 bijvoorbeeld hoger dan voor 2021, waardoor er € 315.000 meer aan BTW terug te vragen is.

De rekening-courant verhoudingen met het Rijk betreft een rekening-courant verhouding met het Ministerie van Financiën in het kader van het verplicht Schakistbankieren.

De rekening-courant verhouding met niet-financiële instellingen betreft een rekening-courant verhouding met het Nationaal RestauratieFonds (NRF).

De balanswaarde van de overige vorderingen is per 31-12-2022 € 562.000 lager dan per 31-12-2021. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door:
- debiteuren uitkeringsadministratie € 942.000 lager
- belastingdebiteuren € 467.000 hoger
- Voorziening oninbaarheid € 1,3 mln hoger (er wordt minder oninbaarheid voorzien, waardoor het balanssaldo stijgt)

Schatkistbankieren
Conform de wet FIDO is de gemeente Leiden verplicht om overtollige middelen, boven de doelmatigheidsdrempel, aan te houden in 's Rijks Schatkist. Voor 2022 bedraagt de doelmatigheidsdrempel € 10.153.782 (Regeling schatkistbankieren decentrale overheden).

De middelen die, in het kader van het drempelbedrag, buiten 's Rijks Schatkist zijn gehouden zijn:

Bedragen x € 1.000,-

Geconcludeerd kan worden dat over 2022 de doelmatigheidsdrempel niet is overschreden.

Liquide middelen

Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten:

Overlopende activa

De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden:

Voor verschillende projecten is een subsidiebeschikking ontvangen van overheidsorganen. Voor zover er al subsidiabele kosten zijn gemaakt, is een deel van de toegezegde subsidie als opbrengst verantwoord. Het deel van die opbrengst wat hoger is dan een eventueel voorschot wat is ontvangen, is opgenomen onder de overlopende activa.

De in de balans opgenomen van EU, Rijk en Nederlandse overheidslichamen nog te ontvangen voorschotbedragen die ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Overige nog te ontvangen bedragen, en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen
Het grootste gedeelte van deze post (€ 1,7 mln) betreft verhaalbare kosten in het kader van faciliterende grondbeleid. De overige € 971.000 betreft vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen. Dat is een daling ad € 637.000 tov vorig jaar.

• TOZO (€ 284.000 lager) - De gemeente Leiden heeft de uitvoering van de BBZ en de TOZO uitbesteed aan RBZ (Regionaal Bureau Zelfstandigen / gemeente Rotterdam). Leiden maakt voorschotten over naar een bankrekening bij RBZ waarmee de Leidse BBZ- en TOZO-uitkeringen worden betaald. In 2022 zijn de verstrekte bedragen aan BBZ- en TOZO-uitkeringen aanzienlijk afgenomen ten opzichte van de voorgaande twee jaren. Deze bedragen namen af omdat de coronamaatregelen in 2022 zijn afgebouwd en daardoor veel minder Leidse ondernemers genoodzaakt waren om een uitkering aan te vragen. Daarom is een lager saldo op de bankrekening toereikend. RBZ heeft eind 2022 een voorschotbedrag van € 225.000 aan Leiden gerestitueerd.
• Huur level (€ 425.000 lager) - De huur voor het 1e kwartaal 2022 was in 2021 vooruitbetaald. De huur voor het 1e kwartaal 2023 is in januari 2023 betaald. Er was daardoor geen sprake meer van een vooruitbetaald bedrag per 31-12-2022.
• Subsidie wijkinitiatieven 2022 (€ 200.000 lager) Dit betreft een vooruitbetaalde subsidie in het kader van de regeling stimulering wijkinitiatieven. Deze subsidie wordt in 2023 afgerekend. De subsidieregeling is inmiddels gestopt.
• Subsidie sterke steden Turkoois (€ 367.500 hoger) Leiden betaalt deze subsidie door aan Portaal. De hoogte daarvan is afhankelijk van het aantal gerealiseerde woningen. Per 31-12-2022 zijn nog geen woningen gerealiseerd. Er is al wel een voorschot aan Portaal overgemaakt.
  Alle overige verschillen zijn kleiner dan € 200.000.

De verhaalbare kosten in het kader van faciliterend grondbeleid ad € 1,7 mln bestaat uit:

• € 317.000 Stationsgebied - De Geus
• € 340.000 locatie Lammenschans Strip
• € 893.000 Monuta
• € 195.000 Diverse andere projecten (per project < € 100.000)

Het saldo per 31-12-2022 is ongeveer gelijk aan het saldo per 31-12-2021. De individuele projecten laten wel een ander saldo zien per 31-12-2022:

• Stationsgebied De Geus € 814.000 lager
• Monuta € 893.000 hoger
• Humanities Campus € 145.000 lager
• Lammenschans Strip € 107.000 hoger
• Overige projecten samen € 22.000 lager