Bijzonder programma Doorontwikkeling Sociaal Domein

Inleiding
Leiden is en blijft een sociale stad waarin iedereen mee telt en mee doet. In 2023 voerden we onverminderd de Visie Sociaal Domein uit voor alle inwoners. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne bleven in 2023 de inflatie en energiecrisis een uitdaging. De krapte op de arbeidsmarkt zorgde ervoor dat zorg en ondersteuning soms minder kon worden verleend en leidde tot lange wachtlijsten. Daarnaast blijft de financiële beheersbaarheid van het sociaal domein een uitdaging. In 2023 zijn maatregelen voorbereid voor het invullen van de taakstelling sociaal domein van € 2,3 mln per 2027. Deze maatregelen worden bij de Kaderbrief 2024 gepresenteerd. We zien daarnaast echter nog steeds oplopende tekorten. Voor meer informatie over de inhoudelijke doorontwikkeling van het sociaal domein en de uitvoering van de Visie Sociaal Domein wordt verwezen naar programma 7 Jeugd & Onderwijs, beleidsterrein 8C Sport van Programma 8 Cultuur, Sport en Recreatie, programma 9 Maatschappelijke Ondersteuning en programma 10 Werk & Inkomen. In deze paragraaf gaan we in op de financiële resultaten van 2023 binnen het hek en laten we de ontwikkelingen in de reserve sociaal domein zien.

Sociaal domein als gesloten systeem / hek rond het sociaal domein
In de Programmabegroting 2019 is besloten om van het grootste deel van het sociaal domein een financieel gesloten systeem te maken. Dit betekent dat effecten van beleid, maar ook autonome ontwikkelingen, nieuw beleid en financiële mee- en tegenvallers binnen dit systeem blijven. Dit is het zogenoemde ‘hek’ rond het sociaal domein. De verwachting is dat positieve effecten van beleid direct terecht komen bij het sociaal domein. Een voorbeeld hiervan is de Sterke Sociale Basis. Door een sterke sociale basisinfrastructuur te realiseren verwachten we dat minder mensen een beroep doen op individuele voorzieningen in het kader van de Wmo, jeugdhulp of participatie. Die basisinfrastructuur bestaat ook uit goede en toegankelijke voorzieningen op het terrein van sport, cultuur en onderwijs(kansen). Evenals investeringen op het terrein van een groene en gezonde stad. Naast deze inhoudelijke keuze leidt het hek er ook toe dat er een financieel gesloten systeem ontstaat

Definitie financiële hek rond sociaal domein
Bij de Programmabegroting 2019 is het financiële hek rond het sociaal domein gedefinieerd:

• Programma 7 Jeugd & Onderwijs: de prestaties 7A2.1 tot en met 7A3.1, betreffende CJG en jeugdzorg.
• Programma 9 Maatschappelijke ondersteuning. Alle beleidsterreinen, behoudens de prestatie ‘Bevorderen cliëntbetrokkenheid’. Deze prestatie bestaat uit Stimuleren wijkinitiatieven en de diverse Wijkvisies
• Programma 10 Werk en Inkomen. De beleidsterreinen 10A Arbeidsparticipatie (inclusief DZB), 10D Schuldhulpverlening en 10B Maatschappelijke participatie en Minimabeleid behoudens de prestatie ‘Kwijtschelding gemeentelijke heffingen.

Financiële resultaat 2023
We sluiten het jaar 2023 met een positief resultaat af (zie tabel hieronder) van afgerond € 4,7 miljoen, dat grotendeels incidenteel van aard is. Ondanks het positieve resultaat blijft de beheersbaarheid van de financiën van het sociaal domein een uitdaging omdat er vanaf 2027 nog een structureel in te vullen taakstelling staat van afgerond € 3,4 miljoen.

Grootste afwijkingen binnen het hek
Op het beleidsterrein Kwetsbare groepen is er een onderbesteding van € 2,1 miljoen. Dit betreft voornamelijk onderbestedingen op de regionale budgetten Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang.
Op de regionale jeugdzorg is er nadeel van € 1,5 miljoen veroorzaakt door a) meer gehonoreerde aanvragen door het experteam en b) extra kosten hoog gespecialiseerde jeugdzorg.
Het positieve resultaat op Arbeidsparticipatie/DZB bedraagt € 1,1 miljoen. Bij de kaderbrief 2023-2027 verwachtte DZB een forse kostenstijging als gevolg van de sterk gestegen prijzen en is de begroting voor 2023 verhoogd met € 1,7 miljoen ten laste van de algemene middelen. De werkelijke kostenstijging is lager uitgevallen en daarom zal het positieve resultaat verrekend worden met de concernreserve behoudens de onderbesteding op de regionale middelen.
Door meer opbrengsten uit terugvordering leenbijstand en voordelige subsidie-afrekeningen van subsidies inzake armoedebeleid is een voordeel ontstaan van € 0,7 miljoen.
Bestaande uitgaven konden worden verantwoord onder de specifieke uitkering GALA (gezond en actief leven akkoord), die loopt van 2023 t/m 2026. Op de reguliere budgetten is daardoor een incidenteel voordeel ontstaan van € 0,5 miljoen.

De bedragen in onderstaande tabel zijn een deelverzameling van de bedragen zoals opgenomen in programma 7, 9 en 10. In de programmaverantwoordingen, onderdeel programmabudget, zijn toelichtingen opgenomen over de relevante financiële afwijkingen.

toelichting verschil:

2) Ontwikkeling Reserve sociaal domein