Ontwikkelingen in 2021

Klimaatadaptatie, waterkwantiteit en waterkwaliteit

Er zijn veel resultaten geleverd in 2021. Het project SPONGE (een Europees project op het gebied van klimaatadaptatie) is afgerond. In het Noorderkwartier Oost zijn verschillende middelen ingezet om de betrokkenheid van buurtbewoners bij het nemen van klimaatadaptieve maatregelen te stimuleren en vergroten, zowel tijdens het ontwerpproces als tijdens de realisatie. In het project herinrichting Noorderkwartier Oost kregen de bewoners ook de ruimte om hun eigen ideeën naar voren te brengen. Er is een evaluatierapport opgeleverd.

De duurzame wijkvernieuwingen verlopen voorspoedig. Ze dragen bij aan onze ambitie om Leiden in 2050 een klimaatbestendige en biodiverse stad te laten zijn, die zichtbaar groener is. In 2021 zijn de volgende uitvoeringsbesluiten genomen: Noorderkwartier Oost Fase 2, Gasthuiswijk en Haagweg Zuid Fase 1 en 2, Houtkwartier Oost, Professorenwijk Oost Fase 1 en Vogelwijk Raadsherenbuurt Fase 1. De werkzaamheden in het Noorderkwartier Oost, eerste fase zijn afgerond. De werkzaamheden in de Gasthuiswijk en in het houtkwartier zijn gestart. Hierover is onlangs een wethouderbrief naar de raad gestuurd. Brief (notubiz.nl).

De eerste klimaatgesprekken zijn gevoerd en afgerond, zie: 21.0490 Bijlage 1 Brief aan de raad (notubiz.nl)

De PACAS-installatie die medicijnresten zuivert uit het afvalwater is door Rijnland gebouwd en in gebruik genomen.

Openbare ruimte projecten programma Binnenstad

Bij het vaststellen van de Agenda Autoluwe Binnenstad zijn de nog te realiseren projecten voor de binnenstad Noordeinde, Turfmarkt / Prinsessekade / Kort Rapenburg / Steenstraat, Oosterkerstraat / Ir Driessenstraat en Koepoortsbrug integraal onderdeel geworden van de het project Autoluwe Binnenstad, zie 4C1.2. Bij de vaststelling van de Agenda Autoluwe Binnenstad is besloten om het deelproject Herensingel / Zijlsingel te deprioriteren, omdat de eerder geformuleerde ambities over de aanleg van o.a. een fietspad en promenade (nog) niet haalbaar zijn, omdat hier de komende jaren nog veel gemotoriseerd verkeer is. In oktober zijn de Herensingel en Zijlsingel opnieuw geasfalteerd en zijn enkele maatregelen meegenomen die door de bewoners van de Zijlsingel en Zeeheldenbuurt zijn aangegeven (waaronder het verbreden van de fietspaden). Andere suggesties om op kortere termijn uit te voeren worden nog nader onderzocht en, indien haalbaar, uitgevoerd.

Vergroenen van de stad

De verordening tot wijziging van de Verordening fysieke leefomgeving 2020, onderdeel bomen, is vastgesteld. Hierdoor kunnen we waardevolle bomen in Leiden beter beschermen en bomen aanplanten die een meer effectieve bijdrage leveren aan onze duurzaamheidsdoelen en de biodiversiteit verhogen. In de Stevenshof zijn een kleine 70 bomen geplant waarbij het register ecologische bomen is gebruikt bij de soortkeuze. In de Merenwijk is het vierde Tiny Forest van Leiden aangelegd. We hebben veel vorderingen gemaakt bij het implementeren van de ecologische adviezen van de stadsecoloog om te investeren in een basiskwaliteit natuur in Leiden. Van de in totaal 30 adviezen zijn er 22 in uitvoering of gereed. Bijvoorbeeld het continueren van duurzame natuurmonitoring via het stadsnatuurmeetnet, waarvan de data op de website natuur.leiden.nl beter toegankelijk is gemaakt. Bij het verlichten van de openbare ruimte wordt rekening gehouden met vleermuizen en het bijenlandschap in Leiden Oost is verbeterd door een wijziging van het maaibeheer in Park Matilo. Het Meerjarenprogramma (2014-2020) Leidse Ommelanden is afgerond en de intentieovereenkomst voor een nieuw Meerjarenprogramma is ondertekend. Het Van der Werf park is gerenoveerd. De visie op Stadstuinieren is vastgesteld. De visie beschrijft hoe Leiden de komende jaren stadstuinieren zo duurzaam mogelijk maakt, faciliteert en verder bevordert. Vanuit “Samen aan de Slag” stimuleren we de aanleg van geveltuinen en het vergroenen van de openbare ruimte in de wijk. Met de subsidie voor groene daken is de afgelopen jaren al bijna 17.000 m2 dak in de stad vergroend. Met de inzet van de Hortus Botanicus, Naturalis Biodiversity Center en veel vrijwilligers zijn in het Jaar van de Tuin onder andere tegels gewipt, krokusbollen besteld, boompjes geadopteerd en een groot aantal afleveringen gemaakt met veel tips om je tuin of balkon te vergroenen.

Singelpark

Het park van en voor de bewoners, een groene omlijsting van de historische binnenstad, een park waar Leiden zich nog meer mee op de kaart zet krijgt steeds meer vorm. In 2021 zijn verschillende mijlpalen van het project Singelpark bereikt:

• Op 24 juni 2021 heeft de gemeenteraad het Kaderbesluit Energiepark en omgeving vastgesteld. Vanuit het Singelpark (investeringsbudget fase 2) is een investeringsbedrag beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de ambities uit het Singelpark in het project Energiepark;
• Op 14 juli 2021 is het Lakenpark feestelijk geopend. Het Lakenplein en het Kaarsenmakersplein zijn van stenig parkeerterrein getransformeerd naar een nieuwe groene parkomgeving met een klimaatadaptieve inrichting. In het Katoenpark is speeltuin De Doorbraak getransformeerd tot een natuurspeeltuin die een volwaardig onderdeel is van het Singelpark.
• In 2021 is de Singelparkroute verder verbeterd. Om de route te verduidelijken voor de vele wandelaars zijn extra elementen op de route geplaatst, zoals de gekleurde iconen die de route goed zichtbaar maken en omloopbordjes bij plekken waar de Singelparkroute nog niet optimaal gerealiseerd is.
• Op 16 september heeft de gemeenteraad het kaderbesluit Herinrichting Jan van Houtkade (Singelpark fase 2) vastgesteld. Hiermee liggen de belangrijkste kaders vast om op deze plek in 2023 een nieuw stuk Singelpark te kunnen realiseren.
• Op 9 november 2021 heeft de gemeenteraad unaniem het uitvoeringsbesluit Herinrichting Veerplein e.o, deelproject Singelpark vastgesteld.
• De Hortus heeft in het zomerseizoen van 2021 geëxperimenteerd met een tweede entree bij de Sterrenwacht. Wandelaars die de Singelparkroute volgen kunnen op deze manier bij de Sterrenwacht de Hortus betreden. Het Talcott-huisje – normaal alleen een uitgang van de Hortus – krijgt tijdelijk ook de functie van ingang.
• In het Ankerpark is in 2021 een kunstwerk geplaatst dat de in 1978 afgebroken schoorsteen van de Grofsmederij (‘de Grof’) verbeeldt. Het gaat om een permanent kunstwerk. Ook zijn de wandelroutes toegankelijker gemaakt voor minder validen. Met deze laatste werkzaamheden is de vernieuwing van het Ankerpark helemaal gereed gekomen.
• De gemeenteraad heeft eind 2021 uitvoeringsbudget beschikbaar gesteld voor twee nieuwe projecten in het Singelpark. Het betreft het verbeteren van de route langs begraafplaats Zijlpoort en een alternatieve wandelroute langs de berm van de Witte Singel.
• Het afgelopen jaar is hard gewerkt om voor alle nieuwe parkdelen in het Singelpark een goed beheerplan te maken zodat het Singelpark duurzaam in stand gehouden kan worden.

Beheren openbare ruimte

• Eind 2021 zijn de nieuwe uitvoeringsprogramma’s Kapitaalgoederen Beheer (voorheen Beheerplannen) voor de planperiode 2022-2026 door het college vastgesteld.
• In 2021 is er veel groot onderhoud gedaan aan de asfaltwegen. De Sumatrastraat, Churchilllaan, Haagweg, Rooseveltstraat, Zijlsingel, Herensingel, Kooilaan zijn uitgevoerd. Hierbij hebben we een bijdrage geleverd aan de doelstellingen van ons fietsbeleid door bij wegen zonder vrijliggend fietspad de fietsstroken te verbreden.
• Er is een gestart met het injecteren bij de wortels van bomen tegen boomwortelopdruk als voorbereiding op het groot onderhoud elementenverharding zodat deze volgens planning in 2022 kan worden uitgevoerd.
• Belangrijke investeringsprojecten zijn gestart, zoals de Gasthuiswijk, Bachstraat en Houtkwartier.
• In 2021 zijn 35 speelplekken vervangen, of deels vernieuwd / gerenoveerd. De betrokkenheid vanuit de wijk bij deze vervangingen is toegenomen, of dit een tijdelijk effect is van de coronacrisis, waarbij mensen meer thuis zitten en of meer tijd hebben is niet te zeggen. Hierdoor is extra aandacht gevraagd en geleverd op het participatieproces.

Bodem en ondergrond

In 2021 is er een convenant afgesloten met Dunea en Liander om onderhoud- en vervangingswerkzaamheden in de ondergrond beter op elkaar af te stemmen, waarmee de overlast voor de inwoners wordt beperkt. Het wordt steeds duidelijker dat de bodem in de Leidse straten en openbare ruimte niet alle beleidsambities kan waarmaken. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden, zowel boven- als ondergronds. Hiervoor is een ambtelijke regiegroep ingesteld. Daarnaast is een afwegingskader voor bodem en ondergrond opgesteld. We werken aan regie op de ondergrond, zodat duidelijk wordt hoeveel ruimte nodig is voor verschillende beleidsvelden, hoeveel ruimte er nodig is voor de klimaatadaptatie en hoeveel voor de verzwaring van het elektranet.

Handhaving openbare ruimte

In 2021 had het handhaven van de coronamaatregelen wederom de hoogste prioriteit. Door de omvang van deze extra handhavingstaak was al op voorhand duidelijk dat er geen ruimte zou zijn om nieuwe plannen te bewerkstelligen. In het Uitvoeringsprogramma Handhaving voor 2021 werd al rekening gehouden met de impact die de extra toezichtstaak zou hebben op de beschikbare inzet voor reguliere handhavingstaken. Desondanks zijn er in 2021 zowel op het land als op het water goede resultaten behaald. Over het algemeen zijn de resultaten op reguliere taken ongeveer gelijk gebleven of zelfs toegenomen. Een uitgebreide rapportage van alle behaalde resultaten is terug te vinden in het door het college vastgestelde Jaarverslag 2021 Handhaving Openbare Ruimte.

Gebruik openbaar water

Voor de trekvaart Haarlem-Leiden ligt een ontwerpvoorstel voor een begin- en eindpuntmarkering. Deze markering zal in 2022 geplaatst worden, in samenspraak met de Gemeente Haarlem.

In 2021 is voor de exploitatie van de haven het digitale betalingssysteem “aanuit.net” in gebruik genomen. Tevens is het Havenkantoor ingericht en is de functiescheiding Brugwachters en Havenmeesters gerealiseerd conform de eisen van de Machinerichtlijn.

Geluidsanering

De geluidsaneringsprojecten lopen volgens planning. In 2021 is het laatste deel van de saneringswoningen aan de Hoge Rijndijk voorzien van maatregelen. Dit jaar is op diverse wegen (zoals de Churchilllaan, Haagweg en Sumatrastraat) het wegdek vervangen door geluidreducerend asfalt.

Bodemsanering

Van de spoedlijst voor bodemsanering is in 2021 gestart met de bodemsanering van de spoedlocatie Botermarkt/Breestraat en is de uitvoering van de bodemsanering van de spoedlocatie Herenstraat/Drie Octoberstraat voortgezet.

Beleidsterrein 5A Verharde openbare ruimte

5A1.1 Ontwikkelen beleid openbare ruimte

Leiden participeert in een onderzoek naar de invloed van (straat)verlichting op biodiversiteit. Het verlichtingsonderzoek is in 2021 door de NVWA goedgekeurd en kon daarmee van start gaan. Door corona heeft de startbijeenkomst pas in december plaatsgehad. Nadere afspraken voor de opzet van het onderzoek worden in 2022 gemaakt.

5A1.3 Beheren openbare ruimte

De lockdownmaatregelen zijn in de tweede helft van 2021 weer aangescherpt waardoor de druk op de openbare ruimte hoog bleef en daardoor bovengemiddeld veel sprake was van dumpingen en zwerfafval en er veel reparaties nodig waren en veel graffiti moest worden verwijderd. Begin 2022 wordt een evaluatie uitgevoerd om na te gaan of het nodig is de reguliere reinigingscapaciteit (structureel) te verhogen.
Eind 2021 is een extra externe opdracht gegeven om op basis van de inventarisatie straatmeubilair 2020 de beeldkwaliteit op de gestelde norm van CROW beeldkwaliteit B te brengen.

5A1.4 Inzamelen huishoudelijk afval

De afvalmarkt lijkt zich enigszins te stabiliseren wat uiteindelijk een positief effect kan hebben op de opbrengsten van grondstoffen als glas en papier. Als deze ontwikkeling doorzet kunnen er in 2023 nieuwe contracten worden afgesloten. De voorbereidingen hiervoor zijn inmiddels gestart.

In 2021 voldeed de beeldkwaliteit van onkruid en straatmeubilair niet aan de streefwaarde; een D en een C in plaats van een B. Aan de andere kant scoren drijfvuil en hondenpoep een beeldkwaliteit A, een niveau hoger dan de afgesproken beeldkwaliteit. Bij onkruid had vooral het lange groeiseizoen vanwege de hogere gemiddelde temperaturen een negatief effect. Ook Covid19 speelt een rol. Minder mensen op straat maakt dat onkruid makkelijker ontkiemt. Veel belopen paden vertonen over het algemeen geen onkruid. Verder is opvallend dat de beleving van overlast van onkruid zoals gemeten in de stadsenquête niet matcht met de gemeten beeldkwaliteit. Mede door de aandacht voor bijvoorbeeld stoepplantjes en andere kruidachtigen, de wens de biodiversiteit te verbeteren en het besef dat gif gelukkig niet langer als bestrijdingsmiddel gebruikt wordt, lijkt er een kentering rond de beleving van overlast door onkruid te ontstaan. De vraag lijkt dan ook gerechtvaardigd of een minder beeld bij onkruidbestrijding geaccepteerd moet worden in plaats van het ten koste van alles inzetten op het halen van de afgesproken beeldkwaliteit. Uiteraard met een ondergrens, als onkruid belemmerend werkt voor het functioneren van kapitaalgoederen, zoals bv de afvoer van regenwater bij kolken of de toegankelijkheid van stoepen voor rolstoelgebruikers of mensen die minder goed ter been zijn. Bij zwerfvuil is opvallend dat objectief een B wordt gescoord, maar dat de beleving van de bewoners minder positief is geworden dan de streefwaarde. Hier kan het feit dat mensen meer in hun omgeving zien doordat ze vanwege Corona meer in hun buitenruimte verblijven (“ommetjes lopen” bv) een rol spelen. Bij straatmeubilair gaat het vooral om scheefstand van verkeerspalen en vervuiling o.a. door stickers. Er worden inmiddels schoonmaakrondes uitgevoerd en scheefstaande palen worden rechtgezet met als doel weer aan de gewenste beeldkwaliteit te kunnen voldoen.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 5B Openbaar water

5B2.1 Ontwikkelen beleid gebruik openbaar water

Het proces rond de Historische haven alsook de aanpak van de regelgeving voor woonschepen zijn in 2021 niet verder opgepakt. De komst van de Omgevingswet en het omgevingsplan noopten ertoe dat de voorrang moest worden gegeven aan het op deze regelwijziging voorbereiden van de huidige lokale regelgeving. Onder andere door middel van de Verordening fysieke leefomgeving. De komst van het omgevingsplan maakt het ook logischer om voornoemde regelwijziging en ook zaken als een vaarwegverordening op te pakken als onderdeel van het opstellen van een Leids omgevingsplan. Wel zijn in 2021 als uitwerking van de in de Verordening fysieke leefomgeving opgenomen Ligplaatsenverordening regels rond de loting voor ligplaatsen voor bedrijfsvaartuigen uitgewerkt en vastgesteld.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 5C Openbaar groen

5C1.3 Beheren openbaar groen

In 2021 zijn er naast de 69 bomen in de Stevenshof nog eens 40 extra bomen geplant, naast de bomen die reeds worden geplant bij herinrichtingsprojecten. Hierbij is altijd gekeken naar wat ecologisch waardevol is voor die locatie zonder daarmee aspecten te vergeten zoals juiste standplaats, gebruiksdruk, schaduw, vruchtvallen, functie van de boom voor die locatie. Ook zijn er vele locaties omgevormd naar berm t.b.v. ecologie verbetering. Er is de afgelopen 2 jaar ruim 15.000m2 aan oppervlakte bijgekomen in plaats van verharding, plantvakken en/of gazons.

5C2.3 Uitvoeren ontwikkelplan Oostvlietpolder

Het beheerplan Oostvlietpolder 2019-2024 wordt door het Zuid-Hollands Landschap uitgevoerd. Het creëren van een ecologische verbinding tussen de Oostvlietpolder en Polderpark Cronesteyn in de Oostvlietpolder is opgenomen in de reconstructie van de Europaweg. Een fietsverbinding is daarbij niet haalbaar gebleken (Oostvlietpolder Fase 3). Wel is met diverse partijen onderzocht of een ecopassage onder de A4 ter hoogte van de Oostvlietpolder mogelijk kon worden gemaakt bij de verdere verbreding van de A4. Dit bleek niet mogelijk te zijn, wel worden de huidige faunapassages aangepakt en wordt achterstallig onderhoud weggewerkt. Het huidige viaduct over de A4 bij de Kniplaan (gemeente Leidschendam-Voorburg) wordt waarschijnlijk aangepast tot een eco/recroduct (natuurbrug). Een ecologische verbinding over de A4 is een belangrijk onderdeel van de groen-blauwe verbinding tussen kust en Groene Hart. Dieren kunnen via de Vlietzone bij deze verbinding komen. De Oostvlietpolder maakt onderdeel uit van de Vlietzone.

*) Dit zijn de gegevens die ook zijn opgenomen in de groenrapportage. Op waarneming.nl kan het aantal waarnemingen over een jaar nog wat hoger uit vallen, omdat er ook nadat de groenrapportage is uitgebracht nog waarnemingen over een jaar kunnen zijn ingevoerd.
**) De streefwaarde is nog gebaseerd op de CBS gegevens van het aantal hectare groen. Sinds 2019 wordt als bron het beheersysteem GBI van de gemeente Leiden gebruikt zodat de hoeveelheden overeenkomen met de kengetallen uit de paragraaf kapitaalgoederen en de groenrapportage.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 5D Milieu en duurzaamheid

Verbonden partijen

*) Voor het jaar 2021 moet de monitoring nog worden uitgevoerd. De monitoringsronde is eind 2022 gereed.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 5E Klimaatadaptatie

5E1.1 Ontwikkelen en uitvoeren beleid klimaatadaptatie

In de begroting 2021 was er voor klimaatadaptatie geen beleidsterrein opgenomen. Met ingang van de begroting 2022 is dit wel gedaan. Een eigen prestatie voor klimaatadaptatie geeft invulling aan het explicieter terug laten komen in de begroting van de gestelde doelen uit het uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie en biodiverse vergroening.

Kaderstellende beleidsstukken

In 2021 zijn de volgende kaderstellende beleidsstukken vastgesteld:

• RV 20.0146 Wensen en bedenkingen Uitvoeringsprogramma 2021 Handhaving openbare ruimte
• RV 20.0149 Uitvoeringsbesluit Houtkwartier-Oost
• RV 21.0004 Referendum raadsvoorstel Inrichtingsvoorstel wijksportpark Roomburgerpark
• RV 21.0006 Visie Stadstuinieren
• RV 21.0008 Aanbevelingen Rekenkamercommissie Leiden-Leiderdorp over Evaluatie duurzaamheidsbeleid gemeente Leiden
• RV 21.0017 Rechtmatigheid Referendum raadsvoorstel Inrichtingsvoorstel Wijksportpark Roomburgerpark
• RV 21.0021 Vaststellen tweede tranche van de Verordening fysieke leefomgeving
• RV 21.0023 Verordening tot wijziging van de Verordening fysieke leefomgeving Leiden 2020 onderdeel bomen
• RV 21.0025 Omgevingsvergunning kunstwerk Schoorsteen Ankerpark
• RV 21.0029 Aanbevelingen Rekenkamercommissie Leiden-Leiderdorp over Onderzoek naar de werking van het Bomenfonds in Leiden
• RV 21.0034 Kaderbesluit Herinrichting Jan van Houtkade (Singelpark fase 2)
• RV 21.0035 Uitvoeringsbesluit Gasthuiswijk-Haagweg-Zuid fase 1
• RV 21.0036 Uitvoeringsbesluit Professorenwijk-Oost fase 1
• RV 21.0047 Zienswijze Begroting 2022 en Meerjarenraming 2023-2025 Omgevingsdienst West-Holland
• RV 21.0050 Kaderbesluit Energiepark
• RV 21.0069 Beleidskader Buitenreclame Leiden 2021
• RV 21.0073 Wijziging Verordening fysieke leefomgeving onderdeel bomen op punt ecologische waarden
• RV 21.0076 Kaderbesluit Hoge Mors
• RV 21.0077 Uitvoeringsbesluit Openbare Ruimte projecten Binnenstad: Havenplein
• RV 21.0082 Kaderbesluit Openbare Ruimte Sportpark De Vliet
• RV 21.0086 Uitvoeringsbesluit Herinrichting Veerplein e.o. deelproject Singelpark
• RV 21.0103 Uitvoeringsbesluit Klimaatbestendige openbare ruimte Noorderkwartier-Oost fase 2
• RV 21.0108 Uitvoeringsbesluit Gasthuiswijk-Haagweg-Zuid fase 2
• RV 21.0124 Verordening tot wijziging van de Afvalstoffenverordening 2020
• RV 21.0128 Wijziging Verordening voor de Fysieke Leefomgeving Leiden 2020 ten behoeve van mogelijk maken ligplaatsen voor maatschappelijke doeleinden
• RV 21.0136 Uitvoeringsbesluit Vogelwijk / Raadsherenbuurt fase 1 wijkvervanging

Programmabudget

Toelichting op beleidsterreinen met financiële afwijkingen (op de lasten en/of baten) > € 250.000

5A Verharde openbare ruimte

In 2021 hebben we bij de lasten een voordeel van € 1.408.000 (waarvan € 608.000 beschikbaar blijft). De onderschrijding komt o.a. door de volgende lasten:

• Budget (€ 463.000) voor deelproject Verbouwing speeltuin van Speeltuinvereniging Ons Eiland. Het budget blijft beschikbaar omdat project vertraagd is en zal worden uitgevoerd in 2022.
• Budget (€ 145.000) voor project Noorderkwartier Oost dat niet in 2021 is gerealiseerd, maar wel beschikbaar blijft voor de uitvoering in 2022.
• Minder kosten bij de kostenplaats voor wegmarkering (€ 177.000) omdat een deel van deze kosten vanuit de voorzieningen zijn betaald. In het nieuwe beheerplan Wegen 2022-2026 zijn de benodigde budgettaire correcties verwerkt.
• Minder kosten bij vuilverwerking huishoudelijk afval van € 340.000. dit komt o.a. door een rijksbijdrage voor de gestegen verwerkingskosten van huishoudelijk afval door corona.

In 2021 hebben we bij de baten een voordeel van € 456.000. Het voordeel komt o.a. door hogere inkomsten bij kabels en leidingen (€ 261.000). In 2021 zijn er zijn grote projecten gestart en uitgevoerd waardoor er meer degeneratievergoedingen zijn binnengekomen. Hier tegenover stonden ook iets hogere lasten.

5C Openbaar groen

In 2021 hebben we bij de lasten een voordeel van € 410.000. Het voordeel komt o.a. door extra incidenteel budget voor project Rhijnhof dat maar deels is gebruikt (€ 156.000). In 2021 zijn de werkzaamheden aan het uitbreiden van de begraafplaats afgerond. Er wordt nog gewerkt aan het versterken van het bomenbestand. Verder waren er andere kleine voordelen bij de prestaties, zoals "Aanleggen Singelpark", "beheren Oostvlietpolder" en "ontwikkeling en uitvoering beleid Dierenwelzijn en Biodiversiteit".

Daarnaast zijn er hogere lasten als gevolg van de storting van ontvangen gelden voor het kappen van bomen in de voorziening bomenfonds (circa € 470.000) en terugbetaling (circa € 100.000) doordat voldaan is aan het herplanten van bomen. Tegenover de hogere lasten als gevolg van de storting in de voorziening bomenfonds staan hogere baten.

In 2021 hebben we bij de baten een voordeel van € 1.113.000. Het voordeel komt deels door:

• Het bomenfonds (€ 384.00). Dit betreft de ontvangen gelden (waarborg) die aan de gemeente voldaan moeten worden voor het kappen van bomen.
• Een ontvangen subsidie voor het uitvoeringsprogramma Leidse Ommelanden die nog verdeeld moet worden onder de deelnemende gemeente (€ 721.000). De verwachting was dat het programma financieel zou worden afgerond in 2021. De controle op het programma heeft echter meer tijd in beslag genomen waardoor er onvoldoende tijd beschikbaar was om met de deelnemende gemeente tot overeenstemming te komen hoe de resterende subsidie uitbetaald moest worden in 2021. Dit zal plaatsvinden in 2022.

5D Milieu en duurzaamheid

In 2021 hebben we bij de lasten een voordeel van € 290.000. Het voordeel komt o.a. door uitstel van gevelsanering binnen diverse projecten. Het geraamd budget was hier € 124.000. Dekking van deze bijdrage is de reserve GSB.

Verder was er een lagere bijdrage (€ 95.000 ) aan de Omgevingsdienst West-Holland (ODWH). De gemeente Leiden heeft minder (advies) uren afgenomen bij de Omgevingsdienst dan was begroot. De belangrijkste oorzaken hiervan waren: de uitstel van de invoering van de Omgevingswet, waardoor ook de implementatieprojecten in de tijd zijn doorgeschoven; de coronacrisis, waardoor de ODWH o.a. later begon met het uitvoeren van (her)controles energiebesparingsplicht en minder geluidonderzoek / geluidmetingen; voorts is er minder inzet geweest op toezicht van asbestverwijdering.

Toelichting op afwijkingen Reserves (>€ 250.000)

Reserve Leefbaarheid projecten in de wijken

Onttrekking Reserve Leefbaarheid projecten in de wijken is € 463.000 lager dan begroot.

Een van de projecten uit het uitvoeringsprogramma Zeeheldenbuurt is de verbouwing van het gebouw bij Speeltuinvereniging Ons Eiland en de bouw van een kiosk in het Tasmanpark. De dekking voor de kosten van dit project komt uit de regeling Versterking buurtfunctie speeltuinen ( 6100384, programma 7) en de Herontwikkeling Zeeheldenbuurt (7100873, programma 5). Na een lang traject met de buurtvereniging, speeltuinvereniging en bewoners is begin januari 2022 de subsidie verleend voor de verbouwing van het speeltuingebouw. De daadwerkelijke verbouwing vindt op dit moment plaats. Het beschikbare budget in programma 7 is inmiddels volledig besteed rest nog het niet bestede krediet op programma 5. Dit zal worden besteed in 2022. De buurtvereniging en gemeente hebben eind 2021 besloten dat de kiosk niet zal worden gebouwd. Het beschikbare budget voor de kiosk zal deels worden ingezet voor een kleine voorziening in het park (elektra en water t.b.v. buurtactiviteiten) en is verder toegevoegd aan het budget voor de verbouwing van het speeltuingebouw.

Reserve duurzame stad

Onttrekking Reserve Duurzame Stad is € 273.000 lager dan begroot. Dit komt door een onderbesteding op klimaatadaptatie (€ 238.000) waarvan de werkzaamheden in 2022 worden uitgevoerd en een onderbesteding op het project Duurzaamste Kilometer (€ 35.000).

Reserve bomenfonds

De onttrekking uit de reserve Bomenfonds is € 359.000. Voor een bedrag van € 145.000 hangt dit samen met de uitvoering fase II van het project Noorderkwartier Oost. In 2022 wordt het aanbestedingstraject doorlopen. Na gunning zal de uitvoering van fase II starten. Voor het planten van jaarlijks 50 extra bomen tot en met 2023 uit de Groene kansenkaart (€ 124.000) en voor de versterking bomenbestand begraafplaats Rhijnhof (€ 90.000) geldt dat deze momenteel nog in uitvoering zijn. Na afronding zullen deze bedragen alsnog uit de reserve onttrokken worden.

INVESTERINGEN

Overschrijdingen op investeringskredieten

7100868 Bos van Bosman

Vanwege een tijdelijke stop is het budget in 2021 afgeroomd. Echter i.v.m. een onverwachte factuur eind 2021, heeft dit geleid tot een overschrijving van (€ 22.000). Bij een nieuwe projectbegroting in 2022 zal het krediet uit het IP Parken Algemeen budget 2022 worden opgehoogd zodat er weer voldoende middelen beschikbaar zijn.

Toelichting op investeringskredieten die zijn afgesloten met een opvallend overschot

7101431 GEO woonrijpmaken Van Voorthuijsenlocatie

Bij de afsluiting van het krediet van de Tuin van Noord is besloten het volledige restbedrag á € 389.000 beschikbaar te stellen aan de Van Voorthuijsenlocatie. De Van Voorthuijsenlocatie en de Tuin van Noord kunnen in feite als een aaneensluitend project worden gezien waarvan in 2018 nog de inrichting openbare ruimte van de Prinsenhoek en de Kroon van Noord gerealiseerd moeten worden. Op 31 december 2021 zijn de werkzaamheden opgeleverd, met een positief saldo op het krediet van € 86.126, en is volledig overgedragen aan Beheer. Hierbij is afgesproken dat een deel van beoogde herstelwerkzaamheden na kritische beschouwing niet zal worden uitgevoerd waardoor een positief saldo van € 86.126 resteert waarvan de jaarlijkse kapitaallasten van € 4.350 in het 1e afschrijvingsjaar vrijvallen.

Toelichting op investeringskredeiten ouder dan drie jaar die niet afgesloten worden bij de jaarrekening

7100097 ontsl.weg+brug PoelgeestTrekvaartplein
Project heeft een langdurige voorbereidingstijd (vanaf 2009) nodig gehad om te komen een onherroepelijk bestemmingsplan en uitvoeringsbesluit in 2020. Daarna zijn vergunningen aangevraagd en is de aanbesteding gestart. In april 2021 is opdracht voor de realisatie van het project verstrekt. Door beroepsprocedures tegen de omgevingsvergunning is de start van de uitvoering van het werk vertraagd naar april 2022. De oplevering van het project vindt naar verwachting in het 3e kwartaal 2023 plaats. Na de onderhoudsperiode van 1 jaar zal het krediet naar verwachting voor het einde van 2024 kunnen worden afgesloten.

7100082 Jaarschijf vervanging verkeerslichtinstallaties

Dit krediet is voor een groot deel voor de vervanging van de verkeerslichten aan de Churchilllaan. Hier zou ook een herinrichting plaatsvinden en zouden de werkzaamheden gecombineerd worden. Door diverse ontwikkelingen in de omgeving van de Churchilllaan is de herinrichting echter uitgesteld. In 2022 worden 2 verkeersregelinstallaties vervangen, uitstel kan hier niet langer wachten. De overige volgen later.

7100869 Toegang Leidse Hout:

Door de matig strenge winter van 2020/21 kon de aanleg van het totale plan pas in de zomer van 2020 worden afgerond. De in onbruik geraakte hellingbanen voor de ambulances gemaakt tot een ‘’daktuin’’, de groenbakken, bebording en verlichting zijn toen pas voltooid. Het traject voor de overdracht van de openbare ruimte aan Beheer is op 8 maart 2022 met de ondertekening van de LOOR-formulieren voltooid. De financiële afronding van het krediet zal plaatsvinden in 2022.

7101181 Noorderkwartier Oost

In 2020 is begonnen met de uitvoering van fase 1 van dit project. Voor fase 2 is einde 2021 een uitvoeringsbesluit vastgesteld. Verwachte afronding van het geheel is in de loop van 2023 waarna begin 2024 de financiële afronding van het project zal plaatsvinden. Het krediet kan dus nog niet worden afgesloten.

7100873 Herontwikkeling Zeeheldenbuurt

De projecten vanuit het uitvoeringsprogramma Zeeheldenbuurt zijn gereed of in uitvoering. De laatste werkzaamheden, deelproject Dolfijn ’t Schippertje en nieuw speeltuingebouw worden in 2022 uitgevoerd. Het krediet herontwikkeling Zeeheldenbuurt kan naar verwachting worden afgesloten bij de 1e voortgangsrapportage 2022.

7101010 walmuur Haarlemmertrekvaart

De vervanging van de bestaande damwand en vernieuwing van de beschoeiing is onderdeel van het totale project Haarlemmerweg. Dit project heeft vertraging opgelopen door een ingesteld beroep bij de Raad van State op het bestemmingsplan. De uitvoering gaat plaatsvinden in 2022.

7101252 spelen openbare ruimte tm 2021

Dit krediet wordt in 2022 afgesloten. In het beheerplan van 2022 - 2026 zijn de nieuwe vervangingskredieten (op basis van jaarschijven) voor speeltoestellen in openbare ruimte opgenomen.

7100791 Leidse Ommelanden 2014-2020

Het uitvoeringsprogramma Leidse Ommelanden kent een looptijd van 6 jaar. Eind 2021 hebben de controlewerkzaamheden plaatsgevonden. De financiële afwikkeling zal begin 2022 plaatsvinden. Het krediet kan daarom nog niet worden afgesloten.

7100538 aansluiting Kooilaan op W.de Zwijgerlaan

Dit krediet, ook betrekking hebbend op de deelgebieden 1 en 2 van het huidige projectareaal Kooiplein, moet in 2022 beschikbaar worden gehouden omdat dit project is betrokken bij de verdere uitwerking van het project Leidse Ring Noord en de vermindering van de barrièrewerking van de Willem de Zwijgerlaan.

7101251 herinrichting plein Timorstraat-Arubapad, 7101123 brug Arubapad-Surinamestraat, 7100800  herinrichting Surinamestraat

De kredieten moeten in 2022 beschikbaar worden gehouden omdat de projecten zijn betrokken zijn bij de verdere uitwerking van het project Leidse Ring Noord.

7101258 wv weg Gasthuiswijk Haagweg-zuid fase 1+2

Dit krediet kan nog niet worden afgesloten. Dit project is momenteel nog in uitvoering, we verwachten dat dit project in 2023 gereed is.

7101261 Bachstraat 2016, 7101263 Kort Rapenburg, 7101269 Sandifortdreef, 7101438 Turfmarkt, 7101439 Steenstraat, 7101440 Prinsessekade

Deze kredieten zijn bijdragen aan het programma Binnenstad. De verwachting is dat de projecten waaraan een bijdrage vanuit beheer wordt gedaan pas worden gerealiseerd nadat de herinrichting van de Langegracht is gerealiseerd. Er is momenteel geen actuele planning, in 2022 wordt wederom bekeken wat met deze kredieten wordt gedaan.

7101444 Haarlemmerweg (tennis gem grens asfalt), 7101479 Domela Nieuwenhuislaan

Deze projecten worden naar verwachting in 2022 uitgevoerd.

7101446 wv wegen Gastw Haagweg-zuid fase 3+4, 7100925 wv rio Gasthw Haagweg-zuid fase 1+2, 7101695 wvrio Gasthw Haagweg-zuid fase 3+4

De kredieten blijven benodigd. Binnen het project Gasthuiswijk wordt zowel de riolering, als de bovengrondse inrichting vervangen. Het project is inmiddels in uitvoering. De verwachting is dat de werkzaamheden eind 2023 gereed zijn.

7101697 WV wegen Houtkwartier, 7101526 WV riolering Houtkwartier

De kredieten blijven benodigd. Binnen het project Houtkwartier zal er een apart hemelwaterriool worden aangelegd en wordt de bovengrondse inrichting vervangen. Inmiddels is er gestart met de uitvoeringswerkzaamheden. De verwachting is dat de werkzaamheden medio 2022 afgerond zijn.

7100641 ren.riolering Noord.str./Oude V/WdZ, 7100643 renovatie riolering Vreewijk, 7101247 Vervanging riolering Maresingel

Deze projecten worden naar verwachting in 2022 opgeleverd en afgesloten.

7101424 riool verv. Vogelwijk, 7101423 riool verv. Professorenwijk Oost, 7101421 riool verv. Morskwartier en 7101420 riool verv. Meerburg

Bovenstaande kredieten van de projecten zijn in de voorbereidende fase, de kredieten blijven benodigd. Naar verwachting gaat het merendeel van deze projecten in 2023 van start.

7101422 riool verv. Noorderkwartier Oost

Dit krediet blijft benodigd. De afronding van deze projecten verwachten wij in 2022 en 2023.

7101521 riolering Binnenstad Z+N, 7101527 riolering Zeeheldenbuurt

Deze kredieten blijven benodigd. De afronding van deze projecten verwachten wij in 2022.

7101522 riolering Stevenshof, 7101523 riolering Merenwijk, 7101525 riolering centrumroute Langegracht

De kredieten blijven benodigd. De afronding van deze projecten verwachten wij in 2023 en 2024.

7101524 riolering Stationsgebied

Dit krediet blijft benodigd. De uitvoering van de werkzaamheden vindt in 2022 en 2023 plaats.

7101603 riolering Leiden Bio Science

Dit krediet blijft benodigd. De afronding van dit project verwachten wij in 2024.

7101629 riolering Voorschoterweg

Dit krediet blijft benodigd. De afronding van dit project verwachten wij in 2025.

7100105 Rhijnhof overige werkzaamheden

De meeste werkzaamheden voor de uitvoering van het Masterplan Rhijnhof zijn inmiddels afgerond en aan Stichting Beheer Begraafplaats Rhijnhof overgedragen. In 2022 wordt er vervroegd gestart met de fases 1c en 1d. Daar is reeds een kinderhofje gerealiseerd en wordt nu ook de tijdelijke bloemenweide ingericht als een tweede islamitisch gedeelte waar door de coronacrisis eerder behoefte aan is dan voorzien. Binnen het beschikbare budget voor de fases 1c en 1d wordt ook een reparatie aan de ventilatiekasten van de binnen het masterplan gerealiseerde grafkelders op het gedeelte Veldheim uitgevoerd. Naar verwachting zijn deze laatste werkzaamheden in 2023 afgerond en kan het krediet worden afgesloten.

7100422 Park Kweeklust

Als gevolg van een eerdere herprioritering binnen het investeringsprogramma Parken is de planvorming en het ontwerp van park Kweeklust uitgesteld. Het project is inmiddels grotendeels afgerond. In 2022 vinden nog afrondende werkzaamheden plaats en zal het worden overgedragen aan Beheer. Zodra dit heeft plaatsgevonden, zal het krediet worden afgesloten.

7100749 Van der Werfpark

De planvorming en ontwerp van het Van der Werfpark is begin 2017 gestart. In 2021 zijn de meeste werkzaamheden uitgevoerd. Er moeten nog enkele nazorgwerkzaamheden verricht worden, waarna het krediet in de loop van 2022 afgesloten kan worden.

7100608 & 7100610 tm 7100618 & 7101141 tm 7101147 Singelpark

In 2013 is het kaderbesluit (RV13.0098) Singelpark door de raad vastgesteld. De deelprojecten zijn gefaseerd in uitvoeringsbesluiten aan uw raad voorgelegd en ook gefaseerd uitgevoerd. De herinrichtingen van de Singelroute, Blekerspark, Energiepark en Ankerpark zijn in 2021 afgerond. De Morspoort en park de Put zijn al eerder ingericht. Ook de Singelparkbruggen zijn gerealiseerd. De subsidie is verantwoord en we zijn in afwachting van het akkoord van de PZH en Holland Rijnland. Hierna kunnen deze kredieten worden afgesloten.

7101442 Herinrichting Noordeinde

In 2021 is er gewerkt aan het Voorlopig Ontwerp en is het participatietraject opgestart. In 2022 wordt het Voorlopig Ontwerp verder uitgewerkt tot een Definitief Ontwerp op basis waarvan uiteindelijk een uitvoeringsbesluit zal worden voorgelegd aan de raad. Daarna volgt de technische uitwerking van het ontwerp en de aanbesteding alvorens de uitvoering start. De uitvoering start naar verwachting in 2023.

7100753 & 7100799 & 7101112-7101113 & 7101718 Openbare ruimte Lammermarkt en Nieuwe Beestenmarkt

In 2021 zijn nog diverse bomen aangeplant en herplant (Nieuwe Beestenmarkt), is de illuminatie van molen de Valk opgeleverd en is het bankje rondom de nooduitgang van de parkeergarage geplaatst. Er is een uitspraak door de rechter gedaan over het fietspad vanaf de 2e Binnenvestgracht naar de Nieuwe Beestenmarkt. In 2022 wordt voor het bankje rondom de nooduitgang nog nazorg uitgevoerd, behorend bij de overdracht naar Beheer. Een deel van het gras wordt opnieuw aangelegd en de nazorg voor de bomen dat ten laste van het project komt wordt afgerond. Daarna kan het project en de bijbehorende kredieten worden afgesloten.

7101115-7101118 Valkbrug

Er zijn nadere aanpassingen gedaan aan de verharding en de brugleuning ten behoeve van de veiligheid voor fietsers. Er vindt in 2022 nog monitoring en een vervolgrapportage op de in 2021 gerealiseerde nulmeting plaats voor scheurvorming in de brugdelen. Van de uitgevoerde werkzaamheden volgt de eindafrekening in 2022. Daarna kunnen de kredieten worden afgesloten.

7100868 Bos van Bosman

Project heeft tijdelijk stil gestaan. Bij een nieuwe projectbegroting in 2022 zal het krediet verhoogd worden. Hierna zal het project worden herstart. Bij afronding van het project zal het krediet afgesloten worden.

7100120 milieustraat
Dit krediet blijft nog benodigd. Wij verwachten in 2022 nog meerdere onderdelen hiervoor. Vervolgens kan het krediet worden afgesloten.

7101365 Groene Hoofdstructuur
Krediet komt voort uit de nota Versterken en Verbinden groen in Leiden en is gericht op het beschermen en verbeteren van de huidige kwaliteit van de Groene Hoofdstructuur. Betreffende project loopt door tot 2025. Voor het doen van investeringen die passen binnen de Groene Hoofdstructuur wordt de komende jaren het krediet ingezet.

7100870 burgerinitiatieven groen en 7101020 burgerinitiatieven parken
Binnen dit krediet worden “groene” investeringen vanuit burgerinitiatieven gefinancierd. Het project en daarmee gekoppelde krediet “burgerinitiatieven” loopt tot 2025.