Jaarstukken 2024

Stedelijke ontwikkeling

Rekening 2023

Begroting 2024

Wijziging Begroting

Begroting 2024 na wijziging

Rekening 2024

Verschil 2024

Bedragen x 1.000,-

Ruimtelijke planvorming en plantoetsing

Lasten

9.109

10.425

1.225

11.650

11.030

621

Baten

-5.279

-4.889

-2.356

-7.245

-7.069

-176

Saldo

3.830

5.536

-1.131

4.406

3.960

445

Gemeentelijk vastgoed

Lasten

33.921

19.650

21.990

41.641

42.057

-416

Baten

-29.504

-21.313

53.149

31.835

32.186

-350

Saldo

4.417

-1.663

75.139

73.476

74.243

-767

Wonen

Lasten

612

729

163

892

676

216

Baten

-

-

-1.042

-1.042

-1.322

280

Saldo

612

729

-879

-150

-646

496

Energietransitie

Lasten

4.934

3.867

2.211

6.077

5.160

917

Baten

-3.701

-2.301

-1.602

-3.902

-3.697

-205

Saldo

1.233

1.566

609

2.175

1.463

712

Programma

Lasten

48.576

34.671

25.589

60.260

58.922

1.338

Baten

-38.484

-28.503

48.149

19.646

20.097

-451

Saldo van baten en lasten

10.092

6.168

73.738

79.906

79.020

887

Reserves

Toevoeging

19.169

5.619

45.257

50.876

51.122

-246

Onttrekking

-18.311

-2.072

-128.497

-130.570

-131.398

828

Mutaties reserves

858

3.547

-83.240

-79.693

-80.276

582

Resultaat

10.950

9.715

-9.502

213

-1.256

1.469

Reserves programma 6

Rekening 2023

Begroting 2024

Wijziging Begroting

Begroting 2024 na wijziging

Rekening 2024

Verschil 2024

Bedragen x 1.000,-

Reserve grondexploitaties P6

Toevoeging

11.551

3.687

40.677

44.364

43.997

368

Onttrekking

-9.932

-535

-20.323

-20.857

-23.267

2.409

Saldo

1.619

3.152

20.355

23.507

20.730

2.777

Reserve bovenwijkse voorz. Grondbedr. P6

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-40

-

-194

-194

-194

0

Saldo

-40

-

-194

-194

-194

0

Reserve afkoopsommen erfpacht

Toevoeging

-

-

-

-

0

-0

Onttrekking

-1.508

-1.508

-101.477

-102.986

-102.986

-

Saldo

-1.508

-1.508

-101.477

-102.986

-102.986

-0

Reserve afkoop adm.kst. Erfpacht

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-3

-3

-

-3

-3

-

Saldo

-3

-3

-

-3

-3

-

Egalisatiereserve inkomsten bouwleges P6

Toevoeging

1.088

-

3.300

3.300

3.734

-434

Onttrekking

-

-

-848

-848

-134

-714

Saldo

1.088

-

2.452

2.452

3.599

-1.147

Reserve sociale huurwoningen

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-130

-

-16

-16

-16

0

Saldo

-130

-

-16

-16

-16

0

Reserve Leids uitvoeringspr LUBO 2016 P6

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-298

-

-850

-850

-514

-336

Saldo

-298

-

-850

-850

-514

-336

Reserve herstruct.woongebieden SvZ&V

Toevoeging

0

-

-

-

-

-

Onttrekking

-

-

-16

-16

-16

0

Saldo

0

-

-16

-16

-16

0

Reserve herstruct.woongebieden Ons Doel

Toevoeging

26

-

-

-

-

-

Onttrekking

-3.695

-

-

-

-

-

Saldo

-3.669

-

-

-

-

-

Reserve risico's projecten in uitvoering

Toevoeging

4.117

-

1.843

1.843

1.843

-0

Onttrekking

-

-

-

-

-

-

Saldo

4.117

-

1.843

1.843

1.843

-0

Reserve risico's bijzondere projecten P6

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-2.300

-

-

-

-

-

Saldo

-2.300

-

-

-

-

-

Reserve exploitatie Oppenheimstraat P6

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-

-

-52

-52

-52

-0

Saldo

-

-

-52

-52

-52

-0

Reserve Stedelijke Ontwikkeling P6

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-51

-

-337

-337

-163

-174

Saldo

-51

-

-337

-337

-163

-174

Reserve asbestsanering (P6)

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-

-

-155

-155

-

-155

Saldo

-

-

-155

-155

-

-155

Reserve herontw. Stationsgebied eo

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-10

-

-

-

-

-

Saldo

-10

-

-

-

-

-

Reserve parkeren P6

Toevoeging

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

-26

-26

-

-26

-26

0

Saldo

-26

-26

-

-26

-26

0

Reserve bedrijfsvoering plankosten P6

Toevoeging

488

-

37

37

37

0

Onttrekking

-

-

-37

-37

-37

-0

Saldo

488

-

-

-

-

-0

Reserve Duurzame Stad P6

Toevoeging

1.900

1.932

-600

1.332

1.332

0

Onttrekking

-318

-

-4.193

-4.193

-3.991

-202

Saldo

1.581

1.932

-4.793

-2.861

-2.659

-202

Reserve instandhouding molens

Toevoeging

-

-

-

-

180

-180

Onttrekking

-

-

-

-

-

-

Saldo

-

-

-

-

180

-180

Totaal

Toevoeging

19.169

5.619

45.257

50.876

51.122

-246

Onttrekking

-18.311

-2.072

-128.497

-130.570

-131.398

828

Reserves programma 6

858

3.547

-83.240

-79.693

-80.276

582

BELEIDSTERREINEN
Toelichting op beleidsterreinen met financiële afwijkingen (op de lasten en/of baten) > 250.000

Algemeen

Het saldo van baten en lasten van het programma Stedelijke Ontwikkeling is voor bestemming € 900.000 positief. Dit positieve resultaat komt tot stand doordat binnen het beleidsterrein ruimtelijke planvorming en plantoetsing het resultaat € 400.000 positief is. Het resultaat van het beleidsterrein gemeentelijk vastgoed is € 800.000 negatief. Het beleidsterrein wonen heeft een positief resultaat van € 500.000. En het beleidsterrein energietransitie heeft een positief resultaat van 700.000. Hieronder wordt per beleidsterrein een nadere toelichting gegeven. Voor het voordelig saldo zijn voorstellen gemaakt voor bestemming van dit resultaat.

6A Ruimtelijke planvorming en plantoetsing

De werkelijke lasten zijn 600.000 lager dan begroot. Reden is onder meer het niet volledig inzetten van het incidenteel budget voor aanjagen verstedelijkingsdoelen (200.000 voordeel). Het budget exploitatiebijdragen aan investeringen heeft een voordeel van 50.000. Dit betreft de bijdragen vanuit een reserve aan het budget invoering programma Omgevingswet. Deze middelen zijn in 2024 niet volledig uitgegeven en worden doorgeschoven naar 2025. Daarnaast zijn er minder uren doorbelast naar de exploitatie (800.000 voordeel). Ook de werkelijke lasten van het handhaven op naleven van bouwregelgeving zijn lager (€ 100.000 voordeel). De werkelijke proceskosten voor uitvoering van de Wet Goed Verhuurderschap zijn lager als gevolg van minder procedures.

6B Gemeentelijk vastgoed

Het resultaat van het beleidsterrein gemeentelijk vastgoed is € 800.000 negatief. Dit saldo komt tot stand doordat de werkelijke lasten binnen dit beleidsterrein 400.000 lager zijn dan begroot wat resulteert in een nadeel aan de lastenkant. Daarnaast zijn de werkelijke baten 400.000 lager dan begroot wat resulteert in een nadeel aan de batenkant. In onderstaande tabel zijn de voordelen en nadelen van het beleidsterrein Gemeentelijk vastgoed per betreffende prestatie opgenomen. Vervolgens wordt per prestatie een toelichting gedaan.

Prestatie (bedragen x 1.000)

Begroting 2024

Rekening 2024

Verschil 2024

Prestatie Voeren erfpachtbedrijf

Lasten

                   1.978

                   1.809

                      169

voordeel

Baten 1)

                 61.142

                 60.520

                      622

voordeel

Presatie Opstellen MPG en Vermogensbeheer Grondexploitaties

Lasten

                 29.750

                 29.738

                      12

voordeel

Baten

                -20.058

                -19.086

                     -972

nadeel

Prestatie Exploiteren van gemeentelijke gebouwen

Lasten

                   9.913

                 10.510

                     -597

nadeel

Baten

                  -9.249

                  -9.249

                          0

voordeel

Totaal beleidsterrein Gemeentelijk vastgoed

Lasten

                 41.641

                 42.057

                      416

nadeel

Baten

                 31.835

                 32.186

                     -350

nadeel

1) Met het vaststellen van het raadsvoorstel bij Programmabegroting 2025-2028 is besloten om over te gaan tot een stelselwijziging waarbij het vermogen in de reserve Afkoopsommen erfpacht voortaan als een lange termijn schuld op de balans wordt verantwoord (64.988.662). De financiële consequenties van deze stelselwijziging zijn verwerkt bij de Slotwijziging 2024. De stand van de reserve Afkoopsommen erfpacht is per 1-1-2024 afgerond 103 miljoen. Hiervan valt afgerond 38 miljoen vrij in de reserve Grondexploitaties waarna de reserve wordt opgeheven. Als gevolg van deze wijzigingen zijn de begrote en gerealiseerde baten binnen de prestatie Voeren erfpachtbedrijf positief. Resultaat is een voordeel van 621.632 die hieronder wordt toegelicht.

Prestatie voeren erfpachtbedrijf

De werkelijke lasten zijn € 200.000 lager dan begroot (voordeel). Dit komt met name door lagere kosten voor ICT (erfpachtsysteem Totallink) en inhuur. De werkelijke baten binnen deze prestatie zijn € 600.000 hoger dan begroot (voordeel). Deze hogere opbrengst is voornamelijk het gevolg van incidentele opbrengsten door verkoop van erfpachtgronden naar volledige eigendom en canonherzieningen. Daarnaast zijn er suppletievergoedingen ontvangen van woningbouwvereniging Ons Doel voor het omzetten van erfpachtpercelen met sociale huurwoningen naar erfpachtpercelen met koopwoningen.

Om de werkwijze van de gemeente Leiden aangaande verantwoording afkoopsommen erfpacht aan te laten sluiten op de aanbevolen verwerkingsmethode van de commissie Besluit Begroting en Verantwoording is in 2024 een stelselwijziging doorgevoerd. Deze stelselwijziging houdt in dat de reserve Afkoopsommen erfpacht wordt opgenomen als langetermijnschuld waarbij jaarlijks in gelijke delen middelen vrijvallen ten gunste van de exploitatie. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de balans waar de reserve Afkoopsommen erfpacht wordt toegelicht.

Prestatie opstellen Meerjaren Perspectief Grondexploitaties en Vermogensbeheer

Onderdeel van deze prestatie zijn naast de actieve grondexploitaties onder andere incidentele inkomsten uit verkoop van grondopbrengsten, huren gronden en kosten die gemoeid zijn met de verhuur, de beheerskosten van strategisch vastgoed en het zogenaamde werken voor derden (budgetten waar de gemeente een bijdrage van een derde voor ontvangt zoals intentieovereenkomsten en anterieure overeenkomsten). De werkelijke lasten binnen deze prestatie zijn € 12.000 lager dan begroot (voordeel). De werkelijke baten binnen deze prestatie zijn € 1,0 miljoen lager dan begroot (nadeel).

In onderstaande tabel is de afwijking van de lasten ten opzichte van de begroting opgenomen. Vervolgens wordt per onderdeel een toelichting gegeven.

Prestatie opstellen MPG en Vermogensbeheer grondexploitaties (bedragen x 1.000)

a - Lasten actieve grondexploitaties

Lasten

                   2.997

voordeel

b - Exploitatiebijdrage aan investeringen

Lasten

                   1.793

voordeel

c - Voorziening negatieve grondexploitaties

Lasten

                  -2.636

nadeel

d - Afrondende werkzaamheden Aalmarkt

Lasten

                      151

voordeel

e - Beheerskosten tijdelijk vastgoed

Lasten

                     -485

nadeel

f - Startbouwimpuls (SBI)

Lasten

                      967

voordeel

g - Werken voor derden

Lasten

                  -2.434

nadeel

h - Lasten overige exploitatiebudgetten

Lasten

                      118

voordeel

i - Afboeken boekwaarde voorbereidingskosten

Lasten

                     -459

nadeel

Totaal lasten

                      12

voordeel

a - Lasten actieve grondexploitaties

De gerealiseerde lasten van de grondexploitaties is in 2024 € 3,0 miljoen lager dan begroot. De niet gerealiseerde opbrengsten in 2024 schuiven door naar 2025. Zie voor een nadere toelichting van alle gemeentelijke grondexploitaties paragraaf 2.3.7 Grondbeleid.

b - Exploitatiebijdrage aan investeringen

Het budget exploitatiebijdragen aan investeringen heeft een voordeel van € 1,8 miljoen. Dit betreft verschillende bijdragen vanuit reserves aan kredieten die nog niet volledig zijn uitgegeven en worden doorgeschoven naar 2025.

c - Voorziening negatieve grondexploitaties

Aan de voorziening negatieve grondexploitaties is in 2024 200.000 aan rente toegevoegd. In de exploitatie is hiervoor een budget beschikbaar ter hoogte van 600.000. Dit resulteert in de exploitatie tot een voordeel van 400.000. Als gevolg van het actualiseren van de bestaande grondexploitaties wordt de voorziening negatieve grondexploitatie bij de jaarrekening in 2024 verhoogd met 6,7 miljoen. In 2024 is voor een grondexploitatie de begroting niet conform huidige werkwijze opgenomen. Bij de jaarrekening resulteert dit binnen de prestatie 'Opstellen MPG en Vermogensbeheer grondexploitaties' in een voordeel van 3,8 miljoen (zie ook toelichting reserve Grondexploitaties). Effect van toevoegen rente (400.000 voordeel), actualiseren grondexploitaties (6,1 miljoen nadeel) en niet conform huidige werkwijze opnemen grondexploitatie (3,8 miljoen voordeel) resulteert in een nadeel van 2,6 miljoen.

d - Afrondende werkzaamheden Aalmarkt

Voor het afronden van de werkzaamheden uit de grondexploitatie Aalmarkt is een restkrediet/budget beschikbaar gesteld. In 2024 zijn nog niet alle werkzaamheden uitgevoerd. Per eind 2024 is nog € 150.000 beschikbaar.

e - Beheerskosten tijdelijk vastgoed

De beheerskosten van het tijdelijk vastgoed (strategisch vastgoed) zijn ten opzichte van het beschikbare budget met € 400.000 overschreden (nadeel). Overschrijding komt met name tot stand door afrekening energiekosten voorgaande jaren. Kanttekening hierbij is dat energiekosten doorbelast worden aan huurders (middels voorschotten en eindafrekening jaar er op). Daarnaast is als gevolg van onderhoud vastgoed en OZB voorgaande jaren een nadeel gerealiseerd van 300.000.

f - Startbouwimpuls (SBI)

De gemeente heeft in 2024 van het Ministerie van BZK een Startbouw-impulssubsidie (SBI) ontvangen. Hiervan is in 2024 900.000 niet ingezet en schuift door naar 2025.

g - Lasten werken voor derden (facilitair grondbeleid)

Het werken voor derden budget betreft projecten van derden waarbij de gemeente met een initiatiefnemer een intentieovereenkomst dan wel een anterieure overeenkomst heeft afgesloten. Om deze lasten te kunnen bekostigen ontvangt de gemeente een exploitatiebijdrage van de initiatiefnemer die gelijk is aan de te maken kosten. In 2024 zijn de totaal gerealiseerde lasten € 2,4 miljoen hoger dan begroot (nadeel). Tegenover deze hogere lasten is in 2024 ook een hogere exploitatiebijdrage ontvangen, zie hiervoor de toelichting bij punt k- werken voor derden

h- Lasten overige exploitatiebudgetten

Dit betreft een overschrijding op het beschikbare budget van gemeentelijke heffingen gronden en terreinen. In 2024 is door de BSGR nog OZB en waterschapsheffingen uit voorgaande jaren doorbelast (€ 100.000 nadeel).

i - Afboeken boekwaarde voorbereidingskosten

Indien voorbereidingskosten - die worden gemaakt voor een door de raad vast te stellen grondexploitatie - niet binnen 5 jaar leiden tot een actieve grondexploitatie, moeten deze kosten - conform financiële regelgeving (BBV - Besluit Begroten en Verantwoorden) - worden afgeboekt ten laste van het rekeningresultaat. Voor een ontwikkellocatie betekent dit dat in 2024 500.000 moet worden afgeboekt.

In onderstaande tabel is ten opzichte van de begroting de afwijking van de baten opgenomen (een nadeel van € 1,0 miljoen). Vervolgens wordt per onderdeel een toelichting gegeven.

Prestatie opstellen MPG en Vermogensbeheer grondexploitaties (bedragen x 1.000)

j - Baten actieve grondexploitaties

Baten

                  -2.998

nadeel

k - Werken voor derden

Baten

                   2.257

voordeel

l - Incidentele opbrengsten

Baten

                      861

voordeel

m - Herinrichten openbare ruimte Verbeekstraat

Baten

                     -122

nadeel

n - Startbouwimpuls (SBI)

Baten

                     -969

nadeel

Totaal baten

                    -972

nadeel

j - Baten actieve grondexploitaties

De gerealiseerde baten van de grondexploitaties is in 2024 € 3,0 miljoen lager dan begroot. De niet gerealiseerde opbrengsten in 2024 schuiven door naar 2025. Zie voor een nadere toelichting van alle gemeentelijke grondexploitaties paragraaf 2.3.7 Grondbeleid.

k - Werken voor derden (facilitair grondbeleid)

Zie ook toelichting hierboven bij punt g. In 2024 zijn de gerealiseerde opbrengsten in de exploitatie € 2,3 miljoen hoger dan begroot.

l - Incidentele opbrengsten

De incidentele baten laten een voordeel zien van 800.000. Dit betreft incidentele grondverkopen en bijdrages van derden (krediet initiatieven derden).

m - Herinrichting openbare ruimte Verbeekstraat

Voor herinrichten openbare ruimte Verbeekstraat ontvangt de gemeente Leiden een bijdrage van de ontwikkelende partij. Deze bijdrage is in 2024 niet gerealiseerd en schuift door naar 2025. Voor 2024 betreft dit een nadeel van 100.000.

n - Startbouwimpuls (SBI)

De gemeente heeft in 2024 van het Ministerie van BZK een Startbouw-impulssubsidie (SBI) ontvangen. Hiervan is in 2024 900.000 niet ingezet en schuift door naar 2025.

Prestatie exploiteren van gemeentelijke gebouwen

Onderdeel van deze prestatie zijn onder andere de exploitatiebudgetten van maatschappelijk vastgoed, de facilitaire werkzaamheden van multifunctionele accommodaties (MFA), het projectbudget Trien Semlerstraat 1-14 (woonwagens). De werkelijke lasten binnen deze prestatie zijn € 600.000 hoger dan begroot (nadeel).

Prestatie (bedragen x 1.000)

Begroting 2024

Rekening 2024

Verschil 2024

Prestatie exploiteren van gemeentelijke gebouwen

Lasten

                   9.913

                 10.510

                     -597

nadeel

Baten

                  -9.249

                  -9.249

                          0

Lasten prestatie exploiteren van gemeentelijke gebouwen

In 2024 zijn niet alle gemeentelijke heffingen zoals OZB en waterschapsheffing intern doorbelast naar de betreffende prestaties door onduidelijkheid over de objectomschrijving op de verzamelfactuur van de BSGR. Hierdoor ontstaat binnen de prestatie exploiteren van gemeentelijke gebouwen (binnen deze prestatie worden de facturen van de BSGR verantwoord om vervolgens intern doorbelast te worden naar de verschillende prestaties) een nadeel van € 500.000. Tegenover dit nadeel ontstaat o.a. binnen programma 5 een voordeel. De onderhoudskosten van de panden uit de portefeuille maatschappelijk vastgoed zijn € 200.000 hoger dan begroot (nadeel). Dit met name als gevolg van meerdere kleinere storingen/calamiteiten (dagelijks onderhoud).

6C Wonen

De baten binnen dit beleidsterrein zijn afgerond 300.000 hoger dan begroot. Reden is een hogere toename van aanvragen voor huur- en omzettingsvergunningen in het kader van woningregulering.

6D Energietransitie

Ongeveer de helft van het budget op het beleidsveld Energietransitie is gedekt door een rijkssubsidie, deze middelen mogen over meerdere jaren worden besteed. Het grootste deel van het voordeel van 712.000 op dit beleidsterrein wordt naar 2025 verschoven.

Lasten
Op het beleidsveld Energietransitie is 917.000 minder uitgegeven dan begroot. Er minder uitgegeven aan programmakosten, energiebesparing, de warmtetransitie en door het samenwerkingsverband Warmte Leidse Regio. Voor het project energiearmoede en voor het project isolatie is minder uitgegeven dan begroot. Voor het project toekomstig elektriciteitssysteem is meer uitgegeven.

Grootste verschillen uitgaven beleidsveld Energietransitie (bedragen x 1.000)

Programmakosten

Lasten

413

voordeel

Project energiearmoede

Lasten

237

voordeel

Samenwerkingsverband Warmte Leidse Regio

Lasten

162

voordeel

Energiebesparing

Lasten

85

voordeel

Project isolatie

Lasten

69

voordeel

Warmtetransitie

Lasten

39

voordeel

Project toekomstig elektriciteitssysteem

Lasten

-91

nadeel

Totaal lasten

917

voordeel

Baten
Op het beleidsveld Energietransitie is daarnaast € 205.000 minder ontvangen dan begroot. Voor het samenwerkingsverband Warmte Leidse Regio is minder ontvangen van de deelnemende gemeenten en er is minder gerealiseerd op de projecten gedekt door een rijkssubsidie. Aan de andere kant is meer ontvangen als vergoeding voor geleverde diensten, met name voor het project WarmtelinQ.

Grootste verschillen inkomsten beleidsveld Energietransitie (bedragen x 1.000)

Samenwerkingsverband Warmte Leidse Regio

Baten

-143

nadeel

Realisatie rijkssubsidie energiearmoede en isolatie

Baten

-200

nadeel

Vergoeding geleverde diensten (WarmtelinQ)

Baten

137

voordeel

Totaal baten

-205

nadeel

RESERVES
Toelichting op afwijkingen Reserves > 250.000.

Reserve Grondexploitaties
De werkelijke storting in de reserve is € 400.000 lager dan begroot. Reden is dat de verkoop van een gemeentelijk pand niet in 2024 is gerealiseerd en doorschuift naar 2025.

De werkelijke onttrekking aan de reserve is € 2,4 miljoen hoger dan begroot. Reden is dat de investeringen die worden gedekt uit deze reserve niet volledig zijn ingezet in 2024 en dus ook niet volledig worden onttrokken aan de reserve (onttrekking 600.000 lager). Dit betreft de projecten die voorgefinancierd zijn uit het krediet Initiatieven derden, het restplan Aalmarkt, het project Touwlocatie en omgeving, het resplan Vollehovenkade, project Ananasweg en heronttwikkeling energiepark. De onttrekking aan de voorziening negatieve grondexploitaties neemt toe met € 6,7 miljoen als gevolg van verslechtering resultaat grondexploitaties STEO. In 2024 is voor een grondexploitatie de begroting niet conform huidige werkwijze opgenomen waardoor in de reserve Grondexploitaties een niet te realiseren onttrekking is begroot van 3,8 miljoen.

Egalisatiereserve Inkomsten bouwleges
Doordat er meer grote bouwaanvragen zijn ontvangen dan geraamd, is er 400.000 meer gestort in de reserve.

Er is 400.000 beschikbaar gesteld voor de ontkoppeling Join/Powerbrowser, gedekt vanuit de reserve bouwleges. De ontkoppeling zal in 2025 plaatsvinden. Daarom is het budget van 375.000 bij de Slotwijziging 2024 overgeheveld naar 2025. Daarbij is verzuimd om de onttrekking aan de reserve over te hevelen. Dit zal worden gecorrigeerd via het resultaatbestemmingsvoorstel.
Er is 300.000 minder aan kosten woningmarktregulering ontstaan, waardoor er ook 300.000 minder is onttrokken aan de reserve.

Reserve Leidse uitvoeringsprogramma LUBO
Vanuit het krediet Bodemsanering is in 2024 400.000 ingezet. Hierdoor is de werkelijke onttrekking aan deze reserve ook 400.000. Daarnaast is in 2024 100.000 onttrokken aan de reserve voor het project Poelgeestbrug.

Reserve Stedelijke ontwikkeling P6
De reserve Stedelijke ontwikkeling wordt ingezet voor uitvoering project Wonen boven winkels. In 2024 is hiervoor € 106.000 ingezet.

Reserve Asbestsanering
In 2024 zijn geen gemeentelijke panden gesaneerd op asbest. Hierdoor is het beschikbare budget vanuit deze reserve niet ingezet.

Reserve Duurzame stad P6
De onttrekking aan de reserve is € 200.000 lager aangezien het incidentele budget voor energietransitie in 2024 niet volledig is ingezet

Reserve Instandhouding molens
In 2024 (2e voortgangsrapportage) is deze reserve ingericht en is eenmalig 180.000 in deze reserve gestort voor instandhouding molen De Helder en de Maredijkmolen. Deze middelende worden ingezet voor uitvoeren onderhoud draaigevoelige onderdelen.

INVESTERINGEN

Overschrijdingen op investeringskredieten

7101474 voorbereiding ontwikkeling Entreegebied LBSP
Het in 2018 beschikbaar gesteld voorbereidingskrediet kon eind 2024 worden afgesloten. De beperkte overschrijding van 90.000 is opgevangen door hogere baten.

7102312 voorbereiding Entreegebied LBSP
Er is in december 2024 een derde addemdum exploitatieovereenkomst bio science park vastgesteld tussen de gemeente Leiden en de Universiteit Leiden. Hierin is de gemeente Leiden verzekerd van een opbrengst 250.748, deze bijdrage vanuit de Universiteit Leiden dient tevens als dekking voor de overschrijding op dit krediet.

7101300 Krediet Initiatieven derden
Het doorlopende krediet Initiatieven derden is ingesteld om aanloopkosten (zowel gemeentelijke plankosten als onderzoekskosten die overeenkomstig de Wet ruimtelijke ordening verhaald moeten worden op de initiatiefnemer) van projecten waarbij het initiatief bij een marktpartij ligt te kunnen voorfinancieren. Dit betreft de voorfinanciering tot sluiten anterieure overeenkomsten. In 2024 laat dit krediet een overschrijding zien van 100.000 als gevolg van hogere voorfinanciering waarbij nog niet alle middelen volledig zijn gerevolveerd. Deze overschrijding wordt gedekt door een niet geraamde opbrengst.

Toelichting op investeringskredieten die worden afgesloten met een opvallend overschot

7101488 Vollenhovekade
Na het afsluiten van de grondexploitatie Vollenhovenkade- Du Rieustraat liep er nog een juridische discussie over de overeenkomst met de ontwikkelaar. Dit heeft niet geleid tot een rechtzaak en de termijn voor een beroepzaak is inmiddels verlopen. De middelen die gereserveerd waren voor juridische kosten en gedekt werden uit de reserve Grondexploitaties vallen vrij in de reserve Grondexploitaties.

7101609 Herontwikkeling Dolfijn 't Schippertje
Dit krediet wordt afgesloten met een positief saldo van 20.388,- (> 10% van beschikbaar gesteld krediet). Dit betreft onderbesteding van geraamde plankosten door efficiënte inzet van beschikbare capaciteitsraming gedurende de looptijd van dit project.

Toelichting op investeringskredieten ouder dan drie jaar die niet afgesloten worden bij de jaarrekening

7100139 Bodemsanering
Dit krediet kan niet worden afgesloten vanwege (doorlopende) verplichtingen van het Leidse Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond 2016-2020 (LUBO).

7100152 Gevelsanering woningen
Het krediet is nodig om aan de verplichting vanuit de rijksoverheid te kunnen voldoen om de gevels van de zogenaamde A-lijstwoningen te saneren voor wat betreft het geluid, alsmede voor de verplichte geluidsanering van niet gemelde woningen die wel in de saneringsprojecten moeten worden meegenomen. Prognose is dat de werkzaamheden tot en met 2030 zullen doorlopen.

7100245 muziekcentrum De Nobel
Om (geluid-) technische problemen inzichtelijk te maken is een uitgebreid onderzoek gedaan door TNO en Level-acoustics. De definitieve rapportage is nog niet volledig afgerond en zal naar verwachting leiden tot concrete, op korte termijn, uit te voeren maatregelen. Het krediet kan pas na afronding daarvan afgesloten worden.

7100459 Wonen boven winkels
Het project is in 2016 uitgebreid en het budget is hierdoor verhoogd. In 2018 is het project opnieuw verlengd voor de komende jaren. Er is geen strikte termijn aan te hangen aangezien inzet van het krediet afhankelijk is van het aantal aanvragen.

7100788 Multifunctioneel maken Merendroom
De bedoeling is om het pand multifunctioneel te maken zodat het gebruikt kan worden door verschillende instellingen. Om dit mogelijk te maken is een ruimte nodig die nu nog is verhuurd. Het plan kan dus pas worden uitgevoerd na beëindiging huurcontract.

7101068 Verbetering entree minder-validen Oude Vest
Het onderzoek naar huisvesting voor BplusC is nog steeds gaande. Hierover is overleg met BplusC. Afhankelijk van de uitkomst van het huisvestingsonderzoek zal worden besloten of dit krediet gebruikt gaat worden. De verwachting is dat dit in 2025 duidelijk gaat worden

7101129 Invoering Omgevingswet
Dit krediet mag nog niet worden afgesloten omdat de transitiefase voor Implementatie van de nieuwe omgevingswet nog niet is afgerond. Met de inwerkingtreding op 1 januari 2024 is de échte transitiefase gestart. Deze loopt tot uiterlijk 2032. Tot die tijd zullen we het krediet gebruiken om de extra kosten die deze transitiefase met zich mee brengt te kunnen dekken.

7101177 Tijdelijke maatregelen Lammenschansdriehoek
Het krediet is bedoeld om te investeren in leefbaarheid in (tijdelijke situaties tijdens) de gebiedsontwikkeling. Gebiedsontwikkeling is een langjarig proces en kent een uitgebreide fasering. De eerste fasestappen in de Lammenschansdriehoek zijn inmiddels gezet, met de oplevering van het Bètaplein en de Leidse Schans. Hierbij waren nog weinig aanvullende maatregelen nodig. Het aantal nog te verwachten maatregelen is inmiddels toegenomen. De noodzaak om te investeren in (tijdelijke) leefbaarheid is daarmee ook gegroeid. De afgelopen periode is het Kanaalpark heringericht waarbij leefbaarheid een belangrijk thema was. Binnenkort worden ook de eerste gebouwen aan de Lammenschansstrip opgeleverd. Verwachting is dat met name rondom de Lammenschansstrip tijdelijke maatregelen nodig zullen zijn. Het krediet kan daarom niet worden afgesloten.

7101300 Krediet Initiatieven derden (inclusief diverse andere PID-kredieten)
Het doorlopende krediet Initatieven derden is ingesteld om aanloopkosten (zowel gemeentelijke plankosten als onderzoekskosten die overeenkomstig de Wet ruimtelijke ordening verhaald moeten worden op de initiatiefnemer) van projecten waarbij het initiatief bij een marktpartij ligt te kunnen voorfinancieren. Dit betreft de voorfinanciering tot sluiten anterieure overeenkomst. Door het sluiten van een anterieure overeenkomst, afroming van de meeropbrengst bij erfpachtconversie, extra opbrengsten uit grondverkoop of een exploitatieplan worden deze voorgefinancierde middelen van derden door de gemeente terug ontvangen. Dit doorlopende krediet is dus ingericht om initiatieven vanuit de markt te kunnen opstarten en moet hierdoor dus beschikbaar blijven. Echter, voor het opstarten van projecten vanuit de markt is nu het beleid om met de betreffende marktpartij een zogenaamde intentieovereenkomst te sluiten waarbij een eerste voorschot op gemeentelijke plankosten wordt overeengekomen. Hierdoor zal het krediet Initiatieven derden minder of niet worden ingezet voor het voorfinancieren van nieuwe initiatieven vanuit de markt waardoor dit krediet na verloop van tijd afgesloten kan worden.

7101327 klimaatinstallatie Het Gebouw en 7101328 zonwering Het Gebouw
Het krediet is bedoeld om de bestaande klimaatinstallatie en buitenzonwering te verbeteren aangezien deze niet helemaal voldoen waardoor het binnenklimaat niet voldoet aan de minimaal gestelde eisen. De problematiek is deels terug te voeren op het ontwerp en anderzijds bezuinigingen die tijdens de uitvoering zijn genomen. De verwachting is dat de werkzaamheden in 2024 worden afgerond.

7101537 FPDS verduurzaming vastgoed fase 1
In fase 1 worden negen gemeentelijke gebouwen verduurzaamd. Het merendeel van de werkzaamheden bestaan uit het isoleren van gevels, daken, toepassen van dubbel glas en het aanbrengen van zonnepanelen. Van een aantal panden zijn de werkzaamheden inmiddels afgerond. De verwachting is dat alle negen panden in 2025 zijn verduurzaamd.

7101593 FPDS verduurzaming vastgoed fase 2
In fase 2 worden vier gemeentelijke gebouwen verduurzaamd. Het merendeel van de werkzaamheden bestaan uit het isoleren van gevels, daken, toepassen van dubbel glas en het aanbrengen van zonnepanelen. De verwachting is dat alle vier panden in 2025 zijn verduurzaamd.

7101601 Morssingelblok H2-5
In 2024 worden de voorbereidingen getroffen om begin 2025 een grondexploitatie te kunnen openen. Daarom dient dit krediet tot ten minste eind 2025 nog niet te worden afgesloten.

7101627 STEO - De Geus
Dit betreft planbegeleiding vastgoedproject De Geus, krediet moet worden verlengd omdat oplevering niet eerder dan 2028 plaatsvindt.

7101823 PID Barthen
Naar verwachting wordt in 2025 een overeenkomst gesloten met de initiatiefnemer met als doel om de gerealiseerde plankosten te verrekenen middels grondverkoop. Dit krediet moet daarom open blijven staan.

7101628 Voorbereiding project Diamantlaan

Het project Opaalstraat heeft afgelopen stil gelegen i.v.m. Diverse onderzoeken ten behoeve van de mobiliteit. Verwacht wordt dat we in 2025 verder kunnen met de vastgoedontwikkeling in de Opaalstraat.

7101781 Watercompensatie polder Lammenschans
Dit krediet zal in 2025 tot en met 2027 nog nodig zijn om kosten te maken t.g.v. watercompensatie a.g.v. de ontpolderingsopgave van de Lammenschansdriehoek en het maken van oppervlakte water in afstemming met het Hoogheemraadschap. Hierdoor kan het krediet niet worden afgesloten. Pas in 2026 / 2027 kunnen we fase 2 van de openbare ruimte aanleggen omdat op dit moment de bouwperiode van de diverse ontwikkelingen plaatsvindt.

7101829 Kopermolen

In het tweede kwartaal van 2025 zal het uitvoeringsbesluit inclusief kredietaanvraag voor de uitvoering van de openbare ruimte worden ingediend bij de raad.

7101839 Telderskade gebied
De ontwikkeling Telderskade centrum is nog in voorbereiding en naar verwachting wordt eind 2025 een besluit “aanvraag uitvoeringskrediet” aan de raad voorgelegd waarin voorgesteld zal worden een grondexploitatie te openen. Bij het openen van de grondexploitatie worden de gerealiseerde kosten ingebracht en kan het krediet 7101839 Telderskade gebied worden afgesloten.

7101838 Boshuizerk119 (1e fase Huis vd Buurt) gebouw
Met het raadsbesluit (RB23.0028) Is een uitvoeringskrediet beschikbaar gesteld in 2023. Vanwege de prijsstijgingen in de markt is de aanbesteding vertraagd. Na ophoging van het budget (RB24.0085) is de renovatie van de Boshuizerlaan 119 begin 2025 gestart. Naar verwachting wordt het gebouw eind 2025 opgeleverd.

7101857 Asbestsanering
Dit krediet wordt ingezet voor asbestsanering gemeentelijk vastgoed en kan nog niet worden afgesloten aangezien hier lopende verplichtingen op zitten.

7101861 Vastgoedontwikkeling Energiepark

In 2024 is de eerste koop realisatie overeenkomst ondertekend met OCE voor deelgebeid J (voorheen Stadsbouwhuis). De komende jaren moeten ook de overige vastgoedontwikkelingen leiden tot koop realisatie overeenkomsten en vervolgens tot bouwactiviteiten. De gebiedsontwikkeling loopt door tot 2030-2032.

7101959 Kooiplein DG 1,2
De ontwikkeling van de deelgebieden 1 en 2 van het kooiplein zijn oorspronkelijk onderdeel van het project Kooiplein e.o. In de gebiedsvisie Park de Zwijger, welke door de raad is vastgesteld in april 2023, is rekening is gehouden met de ontwikkeling van deze twee deelgebieden. Op basis van contractuele afspraken met derden wordt in 2024 nader onderzocht hoe invulling gegeven kan worden aan bestaande rechten en plichten over en weer. Het krediet blijft daarom benodigd.

De planning is dat we in 2025 of uiterlijk 2026 de haalbaarheid aantonen, tot die tijd moet het krediet in stand blijven.

7102098 PID Archimedesweg
Herontwikkeling van Archimedesweg 15 is vertraagd en nog niet afgerond. Het krediet kan niet worden afgesloten omdat de overeenkomst met de ontwikkelaar nog intact is.

7102185 PID Zernikedreef 10
Herontwikkeling van Zernikedreef 10 is vertraagd en nog niet afgerond. Het krediet kan niet worden afgesloten omdat de overeenkomst met de ontwikkelaar nog intact is.

7102186 PID Pesthuislaan 8
Herontwikkeling van Pesthuislaan 8 is vertraagd en nog niet afgerond. Het krediet kan niet worden afgesloten omdat de overeenkomst met de ontwikkelaar nog intact is.

7101634 PID Rooseveltstraat polt 1A-T Brandsma
Het project Rooseveltstraat (plot 1A) - Titus Brandsmalaan heeft door personele tekorten, vertraging opgelopen. De intentieovereenkomst wordt verlengd en het streven is om te komen tot een anterieure overeenkomst voor 1 juni 2025. Dit krediet blijft benodigd in 2025.

7101847 PID Rooseveltstraat plot 1B-Blauwhoed
De financiele afwikkeling van plot 1B vindt plaats in Q1 2025 en kan in 2025 worden afgesloten.

7101833 PID Verbeekstraat
Dit project is tijdelijk on hold gezet maar zal in 2025 weer worden opgestart met Vastgoedontwikkelaar NVG.