Onderhoud kapitaalgoederen

In deze paragraaf wordt aangegeven hoe kapitaalgoederen in gemeentelijk eigendom worden beheerd. In de Financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet (RV 13.0017), staat in artikel 13 dat er een actueel beleidskader onderhoud kapitaalgoederen is.

Voor de vervangingsinvesteringen wordt u verwezen naar Bijlage 5.4: Staat van investeringskredeiten. Het verloop van de voorzieningen wordt toegelicht in de balans/financiële positie.

Beleidskader
De Beleidsnota Onderhoud kapitaalgoederen vormt het beleidskader voor de uitvoering van het onderhoud en het beoogde onderhoudsniveau. Uitvoering van dit beleidskader leidt tot een bestendige situatie waarin de kapitaalgoederen worden onderhouden conform vastgestelde functionaliteit en kwaliteitsniveau (ambities bijvoorbeeld schoon en veilig) waarbij de totale kosten worden geoptimaliseerd.

De beleidskaders en de bijbehorende beheerplannen van de kapitaalgoederen bevatten per kapitaalgoed:

• de werkzaamheden die in het kader van de instandhouding van het kapitaalgoed gedaan worden;
• het onderhoudsniveau;
• de grootte van het areaal;
• de kosten voor de instandhouding van het kapitaalgoed zoals klein- en groot onderhoud en vervangingskosten;
• de huidige staat van onderhoud zoals een technische beoordeling en schouw van de kwaliteit van het kapitaalgoed;
• een scenario voor het onderhoud van kapitaalgoederen.

Binnen Leiden is in 2022 sprake van de volgende kapitaalgoederen:

1. Water (o.a. baggeren)
2. Openbare verlichting
3. Groen ( inclusief bomen)
4. Kunstwerken
5. Walmuren, beschoeiingen en natuurvriendelijke oevers
6. Straatmeubilair
7. Spelen
8. Wegen
9. Riolering
10. Vastgoed
11. Sportaccommodaties

Overzicht beheerplannen

In 2021 zijn de nieuwe beheerplannen 2022-2026 voor de kapitaalgoederen vastgesteld. De volgende beheerplannen worden per programma opgenomen.

Onderstaand wordt per kapitaalgoed ingegaan op: Beleidskader, Doelen en Financiën en Prestaties.

Water

Gewenst kwaliteitsniveau.

De gemeente onderhoudt de watergangen op het niveau van beeldkwaliteitsniveau B CROW. Het reguliere onderhoud en het groot onderhoud van watergangen wordt uitgevoerd volgens het Uitvoeringsprogramma Water 2022-2026, conform de “Legger” en de gedragscode “Wet Natuurbescherming voor waterschappen”.

Wat hebben we er voor gedaan?

• het regulier onderhoud van de van de fonteinen;
• het risicogestuurd ‘vissen van bladafval' en het verwijderen van vuil uit waaihoeken;
• in de maanden september, oktober en november vindt de jaarlijkse “Schouw Rijnland” plaats, hierbij wordt circa 110 km watergang geschoond van vegetatie;
• het regulier onderhoud is uitgevoerd aan de zes waterspeelplaatsen en negentien fonteinen.
• er is circa 5.000 m3 aan baggerwerkzaamheden uitgevoerd en de naastgelegen duikers zijn doorgespoten.

­
­Openbare Verlichting

Gewenst kwaliteitsniveau.

Voor nieuw aan te brengen openbare verlichting past de gemeente Leiden de landelijk geaccepteerde Richtlijn Openbare Verlichting (ROVL-2011) toe. Het garanderen van veiligheid, van iedereen die zich in de buurt van elektrische installaties bevindt of er arbeid aan verricht, wordt geregeld door het toepassen van de normen NEN 1010 (voor de aanleg van installaties) en NEN 3140 (voor de bedrijfsvoering van bestaande installaties). Voor lichtmasten streven we visueel naar beeldkwaliteitsniveau B conform CROW.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Wijkgerichte vervanging uitgevoerd van masten en armaturen op basis van levensduur (waar mogelijk in combinatie met andere domeinen/projecten);
• Wijkgericht conservering van lichtmasten.
• De geplande vervangingen conform het Beheerplan OVL hebben vertraging opgelopen vanwege een aanbestedingsprocedure.
• De reguliere werkzaamheden (dagelijks- en grootonderhoud) zijn verspreid over het gehele gebied van de gemeente uitgevoerd.
• Bij vervanging van illuminatieverlichting van bijzondere gebouwen en objecten blijft de doelstelling om bij vervanging in een eigen aan/uitschakeling in de installatie te voorzien. In de praktijk wordt per geval bekeken of dit haalbaar is tegen acceptabele kosten. In 2022 zijn 3 schakelingen vervangen.
• De energielevering van elektriciteit (2022) is contractueel geregeld. Leiden kocht en koopt haar elektriciteit 100% duurzaam in

Groen 

Gewenst kwaliteitsniveau.

Voor groen geldt de onderhoudsambitie “beeldkwaliteitsniveau B CROW”. Daarnaast zijn er in 2022 werkzaamheden uitgevoerd om de kwaliteit van het groen te verbeteren en te vergroten.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Ook in 2022 zijn locaties in Leiden vergroend. Naast de vele geveltuinen en boomspiegels zijn de versteende locaties Wijnbes/Gooimeerlaan, een deel van Agripinastraat, Agatha van Alkemadestraat, Heintje Davidsweg, Driehoeksplein bij de haven, Sophiastraat en het pilot project het omgezet naar een groenere plek.
• De biodiversiteit verbetert door ecologischer te maaien; diverse gazons zijn omgevormd naar bermen of sommige bermen maaien we inmiddels met een andere maaifrequentie. Er is het afgelopen jaar ca 150.000m2 (15 ha) aan oppervlakte berm bijgekomen in plaats van verharding, plantvakken, weide en/of gazon. Hierdoor krijgen kruiden meer kans en ontstaan voedselcorridors voor insecten.
• Ook sinusbeheer (maaien in sinusvormige patronen) is in 2022 toegepast. Met sinusbeheer wordt in wisselende patronen (sinussen) gemaaid. Hierdoor ontstaat er een maximum aan variatie. Zo is er op elk moment van het jaar voor insectensoorten wat wils; van nectarplanten tot overwinteringsplekken. Dit wordt conform Kleurkeur gedaan dat door de Vlinderstichting in het leven is geroepen om het leefgebied van insecten te verbeteren.
• Op diverse locaties in de stad is gewerkt aan groeiplaatsverbetering van bomen. Hierbij wordt een afweging gemaakt op basis van doelmatigheid. Bij een klein aantal bomen met een lage levensverwachting wordt de groeiplaats niet meer verbeterd en is het vertrekpunt beter om in een later stadium goed opnieuw te beginnen. Over het algemeen worden de bomen die wortelproblemen geven, voorzien van voeding om wortelopdruk in de toekomst te voorkomen.
• Er is uitvoering gegeven aan het beheerbewust inrichten. Vanuit groenbeheer houdt dit in dat bij reconstructievakken gestreefd wordt naar een inrichting die zowel extensief in beheer is, als vormgegeven wordt met soorten die de biodiversiteit bevorderen.
• In 2022 zijn er vanuit beheer 65 extra bomen geplant (geen idee hoeveel beleid/SI er heeft geplant aangezien we dat niet bijhouden) waarbij altijd gekeken is wat ecologisch waardevol is voor die locatie zonder daarmee punten te vergeten zoals juiste standplaats, gebruiksdruk, schaduw, vruchtvallen en functie van de boom voor die locatie.
• Ook in Leiden zien we de laatste jaren een toename van (ongewenste) exotische planten. Hierbij moet onder andere gedacht worden aan de reuzeberenklauw en de Japanse duizendknoop. Niet alleen andere planten en diersoorten ervaren hier hinder van maar ook privébezittingen kunnen hierdoor aangetast worden. In 2022 zijn locaties waar de Japanse Duizendknoop groeit aangepakt om verdere verspreiding te voorkomen.

Kunstwerken 

Gewenst kwaliteitsniveau.

De bruggen, tunnels en viaducten worden beheerd en onderhouden op het vastgestelde onderhoudsniveau B CROW. De specifieke NEN-normen zijn benoemd in het beheerplan Kunstwerken 2022-2026.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Cyclisch onderhoud conserveren, metselwerk en remmingswerken.
• Het groot onderhoud van de Karnemelksebrug en de Schrijversbrug is voorbereid. Uitvoering in 2023.
• De vervanging van de zeven parkbruggen Klein Cronestein en de vier verkeersbruggen in de Vlietweg is voorbereid. Uitvoering in 2023.
• Het timmerwerk aan de brug, hameien en brugfundering van De Huigbrug is inmiddels uitgevoerd.
• De “aanbruggen” van de Stevensbrug zijn hersteld en voorzien van een nieuwe slijtlaag.
• De constructiefouten in de Kanaaltunnel zijn hersteld en bestaande tegels (uit opslag), zijn geplaatst.
• De vernieuwing en het groot onderhoud van de JC Brug is i.s.m. PZH voorbereid. De aanbesteding start begin 2023.
• De vernieuwing van de Trekvaartbrug is uitgesteld en wordt opnieuw voorbereid.
• De werkzaamheden aan het Zwartepad viaduct en Joop Walenkamptunnel zijn voorbereid. Uitvoering in 2023.

Walmuren, beschoeiingen en Natuurvriendelijke oevers 

Gewenst kwaliteitsniveau.

De gemeente onderhoudt de walmuren op beeldkwaliteitsniveau B CROW.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Het meerjarige programma voor beschoeiingen en damwanden (groot onderhoud en vervanging) is voorbereid, aanbesteed en deels al in uitvoering. Dit programma loopt contractueel tot 2025.
• Het vernieuwen van de damwand aan de Herensingel is (nagenoeg) gereed.
• De werkvoorbereiding van de achterschotten L-wanden loopt voorspoedig. Hier worden ook maatregelen geïdentificeerd voor het vergroenen van de binnenstad ter voorkomen van toekomstige hittestress.
• Het voorbereidend werk voor Cronesteijnkade en Schelpenkade is afgerond. In het kader van circulair wordt het beton van de Schelpenkade vermalen tot basis-grondstof en opnieuw gebruikt. Een innovatieve betontechniek waar wij ervaring mee willen opdoen.

Straatmeubilair

Gewenst kwaliteitsniveau.

Het straatmeubilair in de openbare ruimte wordt onderhouden op beeldkwaliteitsniveau B CROW, conform het beleidskader openbare Ruimte, Straatmeubilair.

Wat hebben we er voor gedaan? 

• Het straatmeubilair wordt cyclisch onderhouden.
• Er zijn verbeteringen doorgevoerd voor de uitvoering van het dagelijks onderhoud. Een aantal beeldmeetlatten van straatmeubilair voldeed niet aan beeldkwaliteit B CROW. Dit proces is nog gaande en duurt gezien de omvang van het areaal naar verwachting 2-3 jaar.

Spelen 

Gewenst kwaliteitsniveau.

Voor Spelen geldt beeldkwaliteitsniveau B CROW. Daarnaast dienen speeltoestellen te voldoen aan de Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen.

Wat hebben we er voor gedaan? 

• Het onderhoud aan de speeltuinen en openbare speelplekken is uitgevoerd conform het beheerplan spelen 2022-2026.
• In 2022 zijn 35 speelplekken vervangen, of deels vernieuwd/gerenoveerd. De betrokkenheid vanuit de wijk bij deze vervangingen is toegenomen, of dit een tijdelijk effect is van de coronacrisis, waarbij mensen meer thuis zitten en of meer tijd hebben is niet te zeggen. Extra aandacht wordt gevraagd en is geleverd op het participatieproces.
• Er is veel aandacht geweest (nog steeds) voor duurzaamheid en het circulair gebruik materialen en toestellen. Dit doen we door verouderde toestellen compleet te renoveren en te herplaatsen.
• Er is extra aandacht besteed aan het onderhoud van de valondergronden waarmee de levensduur wordt verlengd en het gebruik van materiaal verminderd.

Wegen 

Gewenst kwaliteitsniveau

Het kapitaalgoed wegen wordt onderhouden en in stand gehouden op beeldkwaliteitsniveau B CROW.

Wat hebben we er voor gedaan?

• Er is achterstand ontstaan in het onderhoud van elementenverharding door vertraging in de aanbesteding van een nieuwe raamovereenkomst en door gebrek aan uitvoeringscapaciteit in de markt. De verwachting is dat dit in 2023 wordt ingehaald.
• De verharding van de Kanaalweg is uitgesteld naar 2023/2024 in verband met samenloop met andere projecten .
• In de wijken Merenwijk en Leiden Noord is groot onderhoud uitgevoerd of nog gaande.
• Er zijn diverse deklaagvervangingen verspreid door de stad uitgevoerd vanuit asfaltonderhoud.
• Tegelijk met de onderhoudswerkzaamheden zijn groeiplaatsverbetering voor bomen die wortelopdruk veroorzaken toegepast.
• Tijdens de onderhoudswerkzaamheden zijn waar mogelijk (kleine) verkeerskundige verbeteringen uitgevoerd.
• De Groene Kansenkaart is een integraal onderdeel van de werkzaamheden.

Riolering 

Gewenst kwaliteitsniveau

De rioolreinigingen en rioolinspecties worden uitgevoerd op basis van de hiervoor geldende landelijke beoordelingsrichtlijnen (BRL) en de NEN 3399 en NEN 13508.

Wat hebben we ervoor gedaan?

• Reiniging en inspectie van circa 45km lengte aan riolering.
• Het renoveren van 16 gemalen.
• Reinigen kolkafvoerleidingen.
• Onderhoud zinker- en gemaalschuiven.
• Reinigen circa 43.500 kolken.
• De rioolvervangingsprojecten zijn integraal aangepakt waarbij in de ondergrond de energietransitie een plaats krijgt door ruimtereservering en tegelijkertijd een klimaatrobuust gescheiden systeem wordt aangelegd. Bovengronds wordt de openbare ruimte klimaatadaptief, biodivers en groener ingericht.
• Het regulier onderhoud alsmede het groot onderhoud van het rioolsysteem is volledig uitgevoerd.
• De rioolvervanging van Project Vogelwijk loopt vanwege de stikstof-regelgeving enige vertraging op.

Vastgoed

Het niveau waarop het vastgoed (maatschappelijk vastgoed en ambtelijke huisvesting) in stand gehouden wordt, is vastgesteld aan de hand van een objectief meetinstrument voor het inspecteren en onderhouden van vastgoed. Een instrument dat is gebaseerd op de Conditiemetingsmethodiek volgens NEN 2767. Het niveau waarop het vastgoed onderhouden wordt is vastgesteld op conditieniveau 3. Voor de in stand houding van Rijksmonumenten wordt naast de NEN 2767 methodiek een specifieke methode toegepast voor het behouden van cultureel erfgoed. Deze systematiek wordt gehanteerd om een inschatting te kunnen maken van de kosten van het planmatig onderhoud. In deze systematiek wordt geen rekening gehouden met benodigde investeringen in het vastgoed zoals bijvoorbeeld investeringen in de verduurzaming van het vastgoed, vervangingsinvesteringen of voor het doorvoeren van verbeteringen in het vastgoed. Ook het huurdersonderhoud is niet meegenomen in het MJOP omdat dit een taak is van de huurders.

In 2021 is het meerjaren onderhoudsplan (hierna: MJOP) opgesteld voor het gemeentelijk vastgoed. Middels het MJOP wordt inzichtelijk gemaakt hoe het beheer en onderhoud voor de periode 2022-2031 wordt vormgegeven en hoe de hiervoor benodigde structurele middelen zich verhouden tot de beschikbare structurele middelen. Iedere 5 jaar wordt het MJOP geactualiseerd zodat een goede aansluiting met marktontwikkelingen gemaakt kan worden. Dit draagt bij aan goed inzicht in de lange termijn ontwikkeling van de gemeentefinanciën, met name de lange termijn kosten voor het onderhoud van het gemeentelijk vastgoed. Uit de analyse van het MJOP is gebleken dat extra budget nodig is om het vastgoed te onderhouden. Bij de Kaderbrief 2021-2025 is daarom extra structureel budget van € 706.670 toegekend.

Daarnaast wordt gewerkt aan het verduurzamen van het vastgoed conform de routekaart verduurzaming vastgoed. Er is gekozen voor een gefaseerde aanpak omdat niet alle panden tegelijkertijd verduurzaamd kunnen worden en hierdoor de financiering ook gefaseerd kan worden geregeld. Tijdens de vorige coalitie (2018-2022) is voor de verduurzaming van het vastgoed een krediet beschikbaar gesteld van circa € 4,3 miljoen voor de verduurzaming van ongeveer 15 panden. We verwachten dat deze werkzaamheden in 2023 zijn afgerond. Voor de verduurzaming van de volgende fase is een krediet beschikbaar gesteld van € 2.198.214. Er wordt nu gewerkt aan een plan om te bepalen welke panden hiermee verduurzaamd kunnen worden.

Sportaccommodaties

Gewenst kwaliteitsniveau

De te handhaven kwaliteitsnormen zijn weergegeven in het beheerplan Sport 2022-2026. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen gebouwen en sportterreinen.

Wat hebben we ervoor gedaan?

• Diverse sportgebouwen zijn voorzien van Led-verlichting.
• Op de sportparken Morskwartier II , Noord Roodenburg en Cronesteijnkade is Led sportveldverlichting aangebracht.
• Er zijn akoestiek voorzieningen aangebracht bij sporthal de Zijl en sportzaal Broekplein.
• Er is een nieuw elektrolyse systeem geplaatst en de dakbedekking is vervangen op sportcomplex De Zijl.
• Bij Noord Pernix is nieuwe dakbedekking aangebracht die geschikt is voor zonnepanelen.
• Op de Leidse Hout zijn de landingsmatten van polsstokhoogspringen en hoogspringen vervangen en is de kunststofbaan gereinigd.
• Op een aantal buitensport locaties zijn beregeningspompen vervangen en het besturingssysteem is verbeterd.
• Op de Boshuizerkade zijn de sportvoorzieningen aangepast om te kunnen rugbyen.