Jaarstukken 2022

Programmanummer

 

3

Commissie

 

Werk en Middelen

Portefeuille(s)

 

Economie, Kennis, Sport & Gezondheid

Energie, Werk, Inkomen & Cultuur

De missie van het programma Economie luidt:
"De gemeente Leiden staat voor een vitale en duurzame economische structuur in samenwerking met haar stadspartners en de regio."

Ontwikkelingen in 2022

Een sterk economisch vestigingsklimaat en een vitale toekomstbestendige economie is een randvoorwaarde voor economische groei, werkgelegenheid en brede welvaart voor iedereen in de stad. Dit is ook de inzet van het beleidsakkoord waarmee het College een nieuwe bestuursperiode is gestart. De Leidse economie heeft te maken met uitdagingen, maar is ook wendbaar en veerkrachtig.

LBSP als innovatiedistrict

Het LBSP is voor de Leidse economie een belangrijke economische motor. Samen met partners en bedrijven op het LBSP wordt gewerkt aan de transformatie naar een innovatiedistrict waarin een combinatie van onderzoeken en innoveren, studeren, wonen, werken en ontspannen centraal staat. Ook in 2022 zijn er weer belangrijke resultaten behaald. Mooie voorbeelden zijn het gereedkomen van de nieuwbouw voor de Hogeschool Leiden, de opening van de koffiebar VRIJ, de realisatie van de Ehrenfestparkeergarage, de opening van PLUS ULTRA LEIDEN van Kadans, de opening van Necstgen en de start van fase 2 A van de Bètafaculteit. Er is gestart met woningbouwprojecten in bijvoorbeeld het Entreegebied en de DUWO-toren bij het Schilperoortpark. Ook is met de partners van het LBSP en de Binnenstad gewerkt aan de verdere versterking van de LPSB en binnenstad.

De Binnenstad en impuls lokale economie

Ook de Binnenstad blijft een belangrijke economische factor. Na de pandemie was er bij Leidenaren en bezoekers behoefte er weer op uit te trekken. Horeca werd weer drukker bezocht en ook het toerisme en de evenementensector kwamen weer op gang. Zo stond het jaar 2022 in het teken van European City of Science, waarbij Leiden het centrum van Europa was voor internationale wetenschappelijke congressen en bijeenkomsten. Ook heeft Leiden zich op de kaart gezet met het evenement Seeing Stars.

In 2022 is de nota warenmarkt- en retailbeleid Leiden 2021 en het uitvoeringsplan warenmarkt- en retailbeleid vastgesteld. In het uitvoeringsplan zijn de acties uitgewerkt, die tot en met 2026 uitgevoerd worden. In 2022 is eveneens het beleid over de markten vastgesteld.

Om de lokale economie een extra impuls te geven is eind 2022 het actieplan Impuls Leidse lokale economie vastgesteld voor ondersteuning van ondernemers in de hele stad. Om te zorgen dat de stad aantrekkelijk blijft voor ondernemers én bezoekers is in samenwerking met onder meer Centrummanagement Leiden een aantal acties in gang gezet. Deze worden mede ondersteund door extra middelen die zijn vrijgemaakt door de gemeenteraad bij de begrotingsbehandeling 2023. Voorbeelden van acties die in het plan zijn opgenomen zijn het aantrekkelijker maken van stegen, het vergroenen van de binnenstad, het ondersteunen van ondernemers bij digitalisering, het verduurzamen van de Leidse horeca, een schone binnenstad met meer openbare toiletten en groene ontmoetingsplekken en inzicht in de plekken waar ruimere terrassen mogelijk zijn en waar niet.

Ondernemersdienstverlening

Samen met onze partners hebben we verkend hoe we ondersteuning kunnen bieden aan ondernemers bij actuele vraagstukken. Daarbij gaat het ook om de vraag hoe bedrijven de ontwikkeling kunnen maken richting een toekomstbestendige economie. Een van de voorbeelden is het Leids Stimuleringsfonds. Dit fonds is erop gericht om nieuwe initiatieven van ondernemers gericht op veerkracht van de economie en mentaal welzijn te steunen. Via de MKB-deal digitalisering konden ondernemers ondersteuning ontvangen om hen te helpen hun bedrijfsvoering te digitaliseren.

Ruimte voor werken

Naast deze extra impuls voor de lokale economie, is vormgegeven aan het speerpunt ‘ruimte voor werken in de stad’, zoals benoemd in het Collegeakkoord. In 2022 is uitvoering gegeven aan de ruimtelijke strategie bedrijventerreinen 2020-2030. De regionale regisseur bedrijventerreinen is actief en heeft als kerntaak ervoor te zorgen dat er voldoende goede ruimte blijft om te ondernemen op bedrijventerreinen in de regio. De evaluatie is in de tweede helft van 2022 gestart.

Ook is eind 2022 gestart met het traject om de ontwikkelagenda ‘ruimte voor werken’ in de stad te formuleren. In november is een startbijeenkomst georganiseerd om input op te halen van ondernemers en partners uit de stad. Het doel is economische spelregels en profielen voor Leidse werklocaties te formuleren. Daarnaast werken we concreet aan opgaven op de bedrijventerreinen. Zo is in 2022 uitvoering gegeven aan de “Challenge de Waard” waar kansen liggen voor verknoping aan opgaven als klimaatadaptatie, verduurzaming en een efficiëntere inrichting.

Human capital en internationalisering

Een belangrijk aandachtspunt blijft de vraag naar personeel. De toenemende mate van concurrentie om human capital, oftewel talent op alle niveaus, raakt direct de ontwikkeling van de in Leiden gevestigde bedrijven en instellingen. In 2022 is gestart met het in beeld brengen van de human capital opgave langs 3 pijlers: aantrekken en behouden van talent, de aansluiting arbeidsmarkt en onderwijs en het onbenut arbeidspotentieel. Er zijn veel initiatieven op dit vlak in samenwerking met partners uit het onderwijs en bedrijfsleven. De overheid heeft hierin vooral een stimulerende, aanjagende en faciliterende rol. Voor partijen in het Leiden Bio Science Park was dit vraagstuk bijvoorbeeld aanleiding voor het ontwikkelen van een gezamenlijke Human Capital Agenda, gericht op het aantrekken, ontwikkelen en behouden van talent. Met InnovationQuarter en het Leiden International Centre (voorheen Expat Centre) zetten we in op het aantrekken van internationaal talent en versterken we ons vestigingsklimaat. Met de partners van Economie071 richten we ons onder andere op het beter koppelen van bedrijfsleven en onderwijs via de Stagewijzer071, een online tool die bedrijven helpt bij de juiste opleiding terecht te komen om een geschikte stagiair te vinden.

Het Leiden International Centre (voorheen Expat Centre) is een belangrijke partner bij de uitvoering van de visie internationalisering. Het convenant is verlengd tot eind 2024. In 2022 is ook de internationale basisschool (IGBO) gestart.

Samenwerken

Samenwerking met partners in de stad en regio is en blijft een belangrijke voorwaarde voor een goed functionerende economie en een aantrekkelijk vestigingsklimaat in de Leidse regio. Dit doen we met de ondernemersverenigingen, maar ook met samenwerkingsverbanden als Stichting Leiden Bio Science Park, Economie071, Centrum Management Leiden, Leiden en Partners, Holland Rijnland, andere partners en rijks-, provinciale en regionale overheden en samenwerkingsverbanden. Ook de samenwerking met de kennisinstellingen blijven we voortzetten via de samenwerking Leiden Kennisstad (zie ook bijzonder programma Kennisstad). Met de kennisinstellingen, studentenorganisaties en welzijnsorganisaties werken we samen aan de uitvoering van het actieplan studentenwelzijn, dat in de zomer van 2022 is gelanceerd. Belangrijke thema’s daarin zijn een gelijkwaardige studententijd voor alle studenten, financiële stress, zorg bij mentale problematiek, alcohol en middelengebruik.

Circulaire economie

Ook voor het bewerkstelligen van een circulaire economie in Leiden zijn samenwerkingen van groot belang. Er zijn intensieve samenwerkingen aangegaan met relevante partijen, waaronder onder de vlag van de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen. Daarnaast zijn er verschillende successen behaald. Er is een monitoringstool ontwikkeld en in gebruik genomen voor gemeentelijke bouwprojecten. De subsidieregeling Circulair Verwaarden is vanwege het succes verlengd. En Leiden is een voorbeeld voor andere gemeenten op onder andere het thema circulaire bouw het Leidse KOPlopers project. Binnen de gemeente zelf werken we hard aan de doelen voor maatschappelijk verantwoord inkopen, bijvoorbeeld door inkoopprojecten, zichtbaar te zijn en actief mee te denken.

Beleidsterrein 3A Ruimte om te ondernemen

Doelen en prestaties bij 3A Ruimte om te ondernemen

Doel

Prestatie

 

3A1 Betere ruimtelijke mogelijkheden voor bedrijven en instellingen

3A1.1 Regionale en lokale beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering en advisering

 

3A1.2 Doorontwikkeling Leiden Bio Science Park (LBSP)

 

Toelichting op prestaties

3A1.1 Regionale en lokale beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering en advisering.

Deze prestatie bestaat uit 9 verschillende onderdelen. Hiervan krijgen 8 onderdelen een groen stoplicht en1 onderdeel krijgt een oranje stoplicht. Hieronder worden enkele onderdelen nader toegelicht.

1. Regionale kantorenvisie, groen stoplicht.

De leegstand van kantoren in Leiden is in 2022 4,1% Het leegstandcijfer voor 2022 is onder het streefcijfer dat we hebben gesteld. Op 2 locaties in de Spoorzone maken ontwikkelaars plannen voor de realisatie van nieuwe kantoorpanden in combinatie met wonen. Daarmee stijgt het aanbod aan kwalitatieve kantoor vierkante meters. Cushman & Wakefield constateerde in hun rapportage dat de Spoorzone van Leiden een aantrekkelijk werkgebied is door de ligging bij het station, het Leiden Bio Science Park en de binnenstad. Het vastgoedprogramma is realiseerbaar. De aantrekkelijkheid van het gebied wordt verder versterkt als het herontwikkelprogramma in de Spoorzone gerealiseerd is. De provincie is eind 2022 gestart met een nieuwe behoefteraming voor kantoren in Zuid-Holland. Dit leidt in de tweede helft van 2023 tot een verzoek aan de regio Holland Rijnland om een geactualiseerde regionale kantorenstrategie op te stellen.

2. Economie071, groen stoplicht.

Economie071 is een dynamisch samenwerkingsverband. Partners uit de werkvelden ondernemers, gemeenten en onderwijs- en kennisinstellingen werken samen aan het versterken van de regionale economie en het Ondernemersklimaat door concrete acties. Deze zijn gericht op vijf pijlers: Economische structuurversterking, Ondernemerschap & Starters, Onderwijs & Arbeidsmarkt, Vestigingsklimaat en Regiomarketing. In 2022 is het convenant verlengt en is de scope van Economie071 opnieuw bekrachtigt. De samenwerking is verlengd met een periode van vier jaar tot en met december 2026. Vanwege de verkiezingen en wisseling van colleges en de inspanningen rond de totstandkoming van een nieuw convenant, is er in 2022 sprake geweest van een overgangsperiode met een focus op de afronding en voortzetting van lopende projecten. Met de start van een nieuwe convenantsperiode in december 2022 is een basis gelegd voor een nieuw uitvoeringsprogramma, waarin vorm wordt gegeven aan nieuwe initiatieven en projecten.

3. Bedrijventerreinenstrategie, groen stoplicht.

4. Retailvisie071, groen stoplicht.

5. Leiden winkelstad , groen stoplicht

6. Markten, groen stoplicht.

7. Overnachtingen, toeristische verhuur van woonruimten, groen stoplicht.

8. Ligplaatsenbeleid, oranje stoplicht.

Het uitwerken van het beleid is in 2022 niet gelukt. In 2023 verkennen we hoe we op integrale wijze vorm kunnen geven aan (uitvoering van) beleid gebruik openbaar water en wat hier voor nodig is.

9. Internationalisering, groen stoplicht.

Effectindicatoren bij 3A Ruimte om te ondernemen

Effectindicator

Realisatie

Streefwaarde 2022

Bron

2019

2020

2021

2022

Doel 3A1 Betere ruimtelijke mogelijkheden voor bedrijven en instellingen

3A1.a Aantal arbeidsplaatsen

71.636

72.170

72.389

74.696

72.500

Bedrijvenregister Zuid-Holland

3A1.b Aantal bedrijfsvestigingen

11.576

12.511

13.118

13.981

11.300

Bedrijvenregister Zuid-Holland

3A1.c Percentage leegstand in kantoren

8,4%

7,9%

4,0%

4,1%

7,5%

Kantorenmonitor Holland Rijnland

3A1.d Aantal arbeidsplaatsen op het Leiden Bio Science Park

19.648

19.808

20.379

21.212

22.600

Bedrijvenregister Zuid-Holland

3A1.e Index Economie071

114

115

119

119

116

Economie071

3A1.f Percentage functiemenging

55,1%

54,9%

54,9%

nnb

-

LISA (BBV - via wsjg)

3A1.g Aantal vestigingen van bedrijven per 1.000 inwoners van 15 t/m 64 jaar

129,4

139,3

148,1

nnb

-

LISA (BBV - via wsjg)

3A1.h Percentage demografische druk*

51,3%

51,1%

51,5%

51,1%

-

CBS (BBV - via wsjg)

* Het aantal personen van 0-19 jaar én 65 jaar of ouder per honderd personen van 20-64 jaar, ofwel het aantal jongeren en ouderen ten opzichte van de potentiele beroepsbevolking. Hoe hoger het percentage, hoe meer druk op de groep die werkt of kan werken.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 3B Faciliteren/stimuleren van ondernemen

Doelen en prestaties bij 3B Faciliteren/stimuleren van ondernemen

Doel

Prestatie

 

3B1 Sterker ondernemersklimaat

3B1.1 Faciliteren bedrijvigheid, starters en ondernemerschap in Leiden

 

3B1.2 Verbeteren aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt en stimuleren ondernemerschap

 

3B2 Meer kennisintensieve bedrijvigheid

3B2.1 Stimuleren en aquisitie van kennisintensieve bedrijvigheid en netwerken

 

Toelichting op prestaties

3B1.1 Faciliteren bedrijvigheid, starters en ondernemerschap in Leiden.
Deze prestatie bestond in de begroting 2022 uit de onderdelen Starters, Space / Ruimtevaart en Digitalisering. Al de onderdelen hebben een groen stoplicht.

3B2.1 Stimuleren en aquisitie van kennisintensieve bedrijvigheid en netwerken
Deze prestatie bestaat uit vier onderdelen; Innovation Quarter, Medical Delta, Expat Centre Leiden en Economic Board Zuid Holland. Alle onderdelen hebben een groen stoplicht.

Effectindicatoren bij 3B Faciliteren/stimuleren van ondernemen

Effectindicator

Realisatie

Streefwaarde 2022

Bron

2019

2020

2021

2022

Doel 3B1 Sterker ondernemersklimaat

3B1.a Aantal startende bedrijven in Leiden

2.112

2.205

2.139

nnb

1.650

Bedrijvenregister Zuid-Holland

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 3C Marketing en promotie

Doelen en prestaties bij 3C Marketing en promotie

Doel

Prestatie

 

3C1 Meer zakelijk en recreatief bezoek aan Leiden

3C1.1 Citymarketing en stimuleren toeristische aantrekkelijkheid

 

3C1.2 Faciliteren Centrummanagement Leiden en marketing- en activiteitencampagne binnenstad

 

3C1.3 Inspanningen en programmasturing Binnenstad

 

Toelichting op de prestaties.

Alle prestaties hebben een groen stoplicht.

Effectindicatoren bij 3C Marketing en promotie

Effectindicator

Realisatie

Streefwaarde 2022

Bron

2019

2020

2021

2022

Doel 3C1 Meer zakelijk en recreatief bezoek aan Leiden

3C1.a Aantal arbeidsplaatsen in de bezoekerseconomie

11.615

11.483

11.190

11.422

11.400

Bedrijvenregister Zuid-Holland

3C1.b Aantal arbeidsplaatsen in de Leidse binnenstad

19.200

18.703

18.301

18.808

15.600

Bedrijvenregister Zuid-Holland

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 3D Circulaire economie

Doelen en prestaties bij 3D Circulaire economie

Doel

Prestatie

 

3D1 Circulaire economie
Gemeente Leiden wil conform nationale doelen bijdragen aan een circulaire economie in 2050 en daartoe inwoners en bedrijvigheid in Leiden stimuleren om circulair te consumeren en produceren.
In een circulaire economie stuurt het economisch systeem op zo min mogelijk verspilling van grondstoffen en behouden grondstoffen maximaal hun waarde.

3D1.1 Circulaire bouw

 

3D1.2 Verwaarden van materiaalstromen

 

3D1.3 Circulair inkopen

 

Toelichting op de prestaties.

3D1.1 Circulaire bouw

In de begroting 2022 was de benaming van prestatie 3D1.1 Transitie naar circulaire bouw, infrastructuur en gebiedsontwikkeling.

In 2022 is er voor gemeentelijke bouwprojecten de monitoringstool De Leidse Ladder ontwikkelt. Deze tool meet circulariteit kwantitatief en wordt vanaf de ontwerpfase meegenomen. In oktober is het invullen van de Leidse Ladder verplicht gesteld voor gemeentelijke openbare ruimte projecten. Voor gemeentelijke vastgoedprojecten is deze ook in een ver gevorderd stadium.
Voor stadsbreed circulair bouwbeleid is er een uitgebreid onderzoek uitgevoerd welke als basis dient voor de toekomstige circulaire bouwstrategie en beleid voor derden. Er zijn tevens intensieve samenwerkingen aangegaan met relevante partijen, voorbeelden zijn:

  • City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen
  • Structureel overleg met woningcorporaties in samenwerking met andere duurzaamheidsthema’s
  • Contactmomenten ontwikkelaars bij projectadvisering
  • Overheidspartners Zuid-Holland, Rijk, G40

3D1.2 Verwaarden van materiaalstromen

In de begroting 2022 was de benaming van prestatie 3D1.2 Van afval naar materiaalstromen.

De subsidieregeling Circulair Verwaarden was ook in 2022 een succes. Er zijn 34 aanvragen ingediend, waar de commissie aan 14 initiatieven budget heeft toegekend. Vanwege het succes heeft het college van B&W besloten de regeling met nog een vijfde ronde te verlengen. In het verlengde van deze subsidieregeling is in 2022 voor het eerst Leiden meets Circulair georganiseerd, een bijeenkomst waar het netwerk van circulaire ondernemers in Leiden bij elkaar is gebracht, ideeën zijn uitgewisseld en nieuwe samenwerkingen tot stand zijn gekomen. In het afgelopen jaar zijn we ook gestart met het Leidse KOPlopers project waarin het gebruik van herbruikbare bekers in de hele stad wordt aangejaagd en de gemeente een faciliterende rol neemt om partijen te ondersteunen. Leiden is de eerste gemeente in Nederland die actief hiermee aan de slag is en daarom is er landelijk veel aandacht voor onze aanpak. Ook hebben we meer kennis opgedaan rondom het thema Verwaarden. Voor Leiden weten we wat de grootste en meest vervuilende materiaalstromen zijn en welke kansen en bedreigingen de circulaire economie met zich meebrengt.

3D1.3 Circulair inkopen

In de begroting 2022 was de benaming van prestatie 3D1.3 Maatschappelijk verantwoord inkopen.

Het MVI-Actieplan 2.0 loopt op koers. Voor inhoudelijke informatie over het MVI-Actieplan en de daarin omschreven MVI-doelen, verwijzen we u naar de paragraaf bedrijfsvoering.

Effectindicatoren bij 3D Circulaire economie

Effectindicator

Realisatie

Streefwaarde 2022

Bron

2019

2020

2021

2022

Doel 3D1 Gemeente Leiden wil conform nationale doelen in 2050 een circulaire economie gerealiseerd hebben

3D1.a Kilogram huishoudelijk restafval per inwoner

202

 

210

nnb

150

CBS

3D1.b Aantal arbeidsplaatsen in de circulaire economie

651

677

679

710

673

Werkgelegenheids- en bedrijvenregister Zuid-Holland

3D1.c Aandeel circulaire uitvragen bouw

17%

  

nnb

55%

MVI zelfevaluatietool SP71

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Kaderstellende beleidsstukken

In 2022 zijn de volgende kaderstellende beleidsstukken vastgesteld:

  • RV 21_0147 Vaststellen nota Warenmarkt en retailbeleid Leiden 2021
  • RV 21_0104 Toeristische verhuur van woonruimte en Verordening tot wijziging van de ‘Verordening fysieke leefomgeving Leiden 2020’
  • RV 21_0105 Visie op de bezoekerseconomie van Leiden 2021-2024

Programmabudget

Economie
bedragen x 1.000,-

 

Rekening
2021

Begroting
2022

Wijziging
Begroting

Begroting 2022
na wijziging

Rekening
2022

Verschil
2022

Ruimte om te ondernemen

Lasten

2.236

1.375

266

1.641

1.416

225

 

Baten

-306

-514

-205

-718

-471

-248

Saldo

 

1.930

862

61

923

946

-23

Faciliteren/Stimuleren van ondernemen

Lasten

4.469

4.502

1.034

5.536

5.284

253

 

Baten

-128

-119

0

-119

-198

79

Saldo

 

4.341

4.383

1.034

5.417

5.085

332

Marketing en promotie

Lasten

2.061

2.491

87

2.578

2.572

6

 

Baten

-648

-1.177

0

-1.177

-1.488

310

Saldo

 

1.413

1.314

87

1.401

1.085

316

Circulaire Economie

Lasten

847

751

306

1.056

1.064

-7

 

Baten

0

0

0

0

0

0

Saldo

 

847

751

306

1.056

1.064

-7

Programma

Lasten

9.613

9.120

1.692

10.812

10.336

476

 

Baten

-1.082

-1.810

-204

-2.015

-2.156

142

Saldo van baten en lasten

 

8.531

7.309

1.488

8.797

8.179

618

Reserves

Toevoeging

605

605

0

605

605

0

 

Onttrekking

-1.561

-1.200

-526

-1.726

-1.443

-283

Mutaties reserves

 

-956

-595

-526

-1.121

-838

-283

Resultaat

 

7.576

6.714

962

7.676

7.342

335

Reserves programma 3
bedragen x 1.000,-

 

Rekening
2021

Begroting
2022

Wijziging
Begroting

Begroting 2022
na wijziging

Rekening
2022

Verschil
2022

Reserve programma Binnenstad P3

Toevoeging

605

605

0

605

605

0

 

Onttrekking

-494

-605

-319

-924

-664

-260

Saldo

 

111

0

-319

-319

-59

-260

Reserve economische impulsen Kennisst P3

Toevoeging

0

0

0

0

0

0

 

Onttrekking

-275

0

-451

-451

-451

0

Saldo

 

-275

0

-451

-451

-451

0

reserve grondexploitaties P3

Toevoeging

0

0

0

0

0

0

 

Onttrekking

-42

-50

0

-50

-50

0

Saldo

 

-42

-50

0

-50

-50

0

Reserve Duurzame Stad P3

Toevoeging

0

0

0

0

0

0

 

Onttrekking

-749

-545

501

-44

-21

-23

Saldo

 

-749

-545

501

-44

-21

-23

Reserve Sociaal Domein P3

Toevoeging

0

0

0

0

0

0

 

Onttrekking

0

0

-257

-257

-257

0

Saldo

 

0

0

-257

-257

-257

0

Totaal

Toevoeging

605

605

0

605

605

0

 

Onttrekking

-1.561

-1.200

-526

-1.726

-1.443

-283

Reserves programma 3

 

-956

-595

-526

-1.121

-838

-283

BELEIDSTERREINEN

Toelichting op beleidsterreinen met financiële afwijkingen (op de lasten en/of baten) > 250.000.

3A Ruimte om te ondernemen
De baten vanuit de markten zijn € 150.000 lager dan begroot, door corona zijn een groot aantal marktkooplieden gestopt en door de herindeling van de zaterdagmarkt zijn niet alle plaatsen die zijn vrijgekomen alweer bezet. Daarnaast worden de baten van de provinciale subsidie voor de MKB-deal niet geheel in 2022, maar ook in 2023 gerealiseerd. De lasten zijn 220.000 lager dan begroot, met name vanuit een onderbesteding bij programma internationaliseren (corona-effect), programma economie071 en de economische structuurversterking. In 2022 is sprake geweest van een overgangsperiode (nieuwe colleges) met een focus op de afronding van projecten en het ontwikkelen van een nieuwe samenwerkingsovereenkomst voor de komende vier jaar.

3B Faciliteren en stimuleren van ondernemen
De lasten zijn 253.000 lager dan begroot, dit is het saldo van verschillende over- en onderbestedingen. Voor het ondernemersfonds is een onderbesteding van 140.000. Bij programma kennisstad is een overbesteding van € 55.000. Voor de Provada is er een overbesteding van 85.000, hier tegenover staan onbegrote baten van € 62.000. Op het project LBSP is een onderbesteding van 85.000 en op het project glasvezel (digitalisering) is een onderbesteding van 155.000 wat met name samenhangt met de vertraging in de uitrol van de bekabeling door één van de twee providers.

3C Marketing en promotie
De baten toeristenbelasting vallen in de prognose 210.000 hoger uit dan begroot. Verder is een subsidie gewijzigd vastgesteld (Nacht van Ontdekkingen 2020) wat een voordeel van 88.000 in de baten oplevert. De lagere inkomsten van toeristenbelasting betekent ook lagere lasten voor citymarketing. Daarnaast heeft het programma Binnenstad een onderuitputting van 240.000 euro. Hiervoor verwijzen we naar het bijzonder programma Binnenstad.

3D Circulaire economie
Geen toe te lichten afwijkingen

RESERVES
Toelichting op afwijkingen Reserves > 250.000.

Reserve Binnenstad (P3)
Door de onderbesteding op programma binnenstad is de onttrekking 260.000 lager dan begroot.

Reserve Economische impulsen en kennisstad (P3)
Geen toe te lichten afwijkingen

Reserve Grondexploitatie (P3)
Geen toe te lichten afwijkingen

Reserve Duurzame Stad (P3)
Door een onderbesteding op de bedrijventerreinen strategie is de onttrekking lager dan begroot.

INVESTERINGEN

Overschrijdingen op investeringskredieten

7100153 LBSP planvoorb. Leiden Bio Science Park
Er is op het krediet voor LBSP interne plankosten van in totaal 4,4 miljoen (start 2011) 60.000 meer gerealiseerd dan begroot, het project is in 2022 afgesloten. De overschrijding op het krediet wordt grotendeels gecompenseerd middels een ruimte van 51.000 op het krediet bestemd voor externe plankosten LBSP, dat eveneens in 2022 is afgesloten.

Toelichting op investeringskredieten ouder dan drie jaar die niet afgesloten worden bij de jaarrekening

7101595 LBSP Biodivers
De maatregelen ter bevordering van de biodiversiteit op het LBSP zijn nog niet gereed. Het project is voor een belangrijk deel gebonden aan het plantseizoen om maatregelen te realiseren. Het effect van veranderingen buiten het plantseizoen heeft gevolgen voor leefbaarheid van de flora en fauna binnen het LBSP. Verder hebben de (groen) aannemers waar het project sterk op leunt momenteel te kampen met personeelstekorten. Hierdoor zijn de ontwikkel- en realisatiefase voor de maatregelen langer dan normaal. In 2023 staat op de planning: natuurvriendelijker maken van de oever Wassenaarseweg tweede deel, vleermuisvriendelijk Openbare Verlichting, project Endegeesterstraatweg en Van Leeuwenhoekpark. Voor 2024 staat project Schilperoortpark en Ehrenfestweg gepland.

7101696 prg binnenstad 2020-2024
Het programma Binnenstad is opgenomen tot 2024. Momenteel maakt programma Binnenstad een transitie naar structureel binnenstadmanagement. Daarmee wil het college de kracht van programma Binnenstad, waar samen met stadspartners wordt gewerkt aan de vitale binnenstad, structureel voortzetten. De begroting voor programma Binnenstad blijft ingezet worden voor de vitale binnenstad via de subsidieregeling Vitale Binnenstad en projectimpulsen. Het krediet zal dan ook in de loop van 2023 afgesloten worden.